PCIe چیست

بسیاری از کاربران بدون آگاهی از اینکه بدانند PCIe چیست، مادربرد انتخاب می‌کنند و همین موضوع می‌تواند به کاهش کارایی سیستم یا ناسازگاری قطعات منجر شود. هنگام خرید کارت گرافیک یا ارتقای سیستم، احتمالاً با اصطلاحات و اسلات‌هایی روبه‌رو شده‌اید که معنای دقیق آن را نمی‌دانید و این ابهام می‌تواند انتخاب شما را دشوار کند. ما در این مقاله، تلاش می‌کنیم به زبان ساده و کاربردی توضیح دهیم که PCI express چیست، چه نقشی در ارتباط بین قطعات دارد و هنگام انتخاب آن چه نکاتی را باید در نظر بگیرید. همراه تاپ رایان بمانید تا بهترین انتخاب را برای مادربرد و سایر قطعات خود داشته باشید. 

PCIe چیست و چرا این درگاه تا این حد در دنیای سخت‌افزار مهم است؟ 

PCI اکسپرس (PCIe) یا Peripheral Component Interconnect Express یک فناوری اتصال سریع است که به قطعات داخلی کامپیوتر این امکان را می‌دهد تا به سرعت داده‌ها را بین یکدیگر منتقل کنند. این فناوری، جانشین استانداردهای قدیمی‌تری مانند PCI و AGP شده و با ارائه سرعت بالاتر و کاهش تاخیر، به یکی از ارکان اصلی عملکرد سیستم‌های مدرن تبدیل شده است. در حقیقت، PCIe اسلات‌هایی است که در مادربردها برای اتصال قطعات مختلفی مانند کارت گرافیک، SSD و کارت شبکه استفاده می‌شود. 

پنج ویژگی در فناوری PCIe وجود دارد که بر عملکرد سیستم تأثیر می‌گذارند و از دلایل اصلی اهمیت آن هستند: 

• سرعت بالای انتقال داده‌ها: PCIe یکی از سریع‌ترین فناوری‌های اتصال موجود است که به قطعات مختلف کامپیوتر امکان می‌دهد تا داده‌ها را در سرعت‌های بسیار بالا منتقل کنند. این ویژگی مخصوصاً در زمان استفاده از سخت‌افزارهای پیشرفته مانند کارت‌های گرافیک و SSDهای NVMe اهمیت زیادی دارد. 
• انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری: PCIe از چندین نسخه با سرعت‌های مختلف پشتیبانی می‌کند و این امکان را فراهم می‌کند تا سیستم‌های مختلف از نسخه‌های متناسب با نیاز خود استفاده کنند. این درگاه همچنین از کانال‌های مختلف (x۱، x۴، x۸، x۱۶) پشتیبانی می‌کند که به مقیاس‌پذیری سیستم کمک می‌کند. 
• کاهش تاخیر و بهبود کارایی: در مقایسه با استانداردهای قدیمی‌تر، PCIe تأخیر بسیار کمتری دارد که بهبود کارایی سیستم و کاهش زمان بارگذاری نرم‌افزارها و بازی‌ها را به همراه دارد. 
• سازگاری با تجهیزات مختلف: PCIe تنها به کارت گرافیک محدود نمی‌شود؛ بلکه بسیاری از سخت‌افزارهای دیگر مثل SSDهای پرسرعت، کارت‌های شبکه 10Gbps و حتی برخی کارت‌های صدا از این فناوری استفاده می‌کنند. این ویژگی، انعطاف‌پذیری زیادی به سیستم‌های کامپیوتری می‌دهد. 
• پشتیبانی از پردازنده‌های نسل جدید: پردازنده نسل 11 اینتل یا AMD از PCIe نسخه‌های جدیدتر بهره می‌برند که عملکرد بهتری را ارائه می‌دهند و نیاز به مادربردهایی دارند که این درگاه را به‌طور کامل پشتیبانی کنند. 

بررسی و مقایسه اسلات‌های PCIe 

حالا که می‌دانید PCIe چیست و چه نقشی در عملکرد سیستم دارد، وقت آن است که با انواع اسلات‌های آن هم آشنا شوید. شناخت تفاوت‌ها و کاربردهای هر مدل می‌تواند هنگام ارتقا یا انتخاب سخت‌افزار، کمک خیلی بزرگی به شما دهد. 

اسلات PCIe از نظر تعداد خطوط انتقال داده (Lane) و اندازه فیزیکی در مدل‌های مختلفی عرضه می‌شود؛ مهم‌ترین آن‌ها x۱، x۴، x۸ و x۱۶ هستند. هرچه تعداد این خطوط بیشتر باشد، سرعت انتقال اطلاعات هم بالاتر خواهد بود. به همین دلیل کارت گرافیک‌های قدرتمند معمولاً به اسلات x۱۶ نیاز دارند، در حالی که کارت‌های صدا یا کارت‌های شبکه می‌توانند با اسلات x۱ یا x۴ هم به‌خوبی عمل کنند. 

اگر به دنبال انتخابی دقیق و بهینه هستید، فناوری پورت PCIe 5.0 در مادربرد، به‌خصوص انواع جدید می‌تواند سرعت بسیار بالاتر و آمادگی برای تجهیزات آینده را برای شما تضمین کند. البته فراموش نکنید که برخی مادربردها، اسلات‌هایی با ظاهر x۱۶ دارند، اما تنها تعداد محدودی از خطوط آن‌ها فعال است؛ بنابراین هنگام خرید حتماً مشخصات دقیق مادربرد را بررسی کنید. 

در مادربردهای حرفه‌ای معمولاً چندین اسلات PCIe با اندازه‌های متنوع (مثل x۱ و x۱۶) برای کاربردهای مختلف تعبیه شده است. این تنوع باعث می‌شود کاربران بتوانند بدون مشکل، سخت‌افزارهای مورد نیاز خود را نصب و استفاده کنند. 

نسل‌های مختلف پی سی آی‌ای (PCIe) 

برای اینکه بهتر بدانید Pci express چیست و چرا این فناوری اهمیت زیادی در سخت‌افزار دارد، ابتدا باید با نسل‌های مختلف آن آشنا شوید. از نسل اول با سرعت 250 مگابایت بر ثانیه گرفته تا نسل پنجم با سرعت بی‌نظیر 32 گیگا ترانسفر بر ثانیه، هر نسل جهشی بزرگ در پهنای باند و بهره‌وری به همراه داشته است. 

فناوری PCIe طی سال‌ها، با ارتقای سرعت و کارایی، دنیای کامپیوترها را متحول کرده است. قبل از اینکه به سراغ انتخاب یا ارتقا سخت‌افزار بروید، بیایید نگاهی به جدول زیر بیندازیم تا ببینیم هر نسل PCIe چه ویژگی‌هایی دارد: 

راهنمای خواندن جدول:

GT/s → گیگاترنسفر بر ثانیه، یعنی تعداد انتقال داده‌ها در هر ثانیه برای هر لاین

x16 → مجموع پهنای باند برای اسلات 16 لاین که معمولاً برای کارت گرافیک استفاده می‌شود. 

سال معرفی → زمانی که استاندارد به بازار معرفی شد، نه لزوماً زمان ورود به بازار مصرفی

همان‌طور که می‌بینید، پیشرفت‌های PCIe تنها به افزایش سرعت محدود نمی‌شود؛ نسل‌های جدیدتر از نظر کاهش تاخیر و مصرف انرژی نیز بهینه‌تر شده‌اند. این یعنی اگر کارت گرافیکی یا SSD مدرن می‌خرید، توجه به نسل PCIe مادربرد اهمیت زیادی دارد. به‌عنوان مثال، یک کارت گرافیک PCIe 4.0 روی مادربردی که از پردازنده نسل 12 پشتیبانی می‌کند، بهترین عملکرد را خواهد داشت.

جمع‌بندی

PCIe چیست و چرا باید به نسل‌های جدید آن توجه کنیم؟ حالا که با مفهوم PCIe و نقش مهم آن در افزایش سرعت و بهبود عملکرد سیستم خود آشنا شدید، بهتر می‌توانید اهمیت انتخاب صحیح اسلات و نسل مناسب PCIe را هم درک کنید. از کارت گرافیک تا SSD و کارت‌های شبکه، همه از پیشرفت‌های PCIe، به‌ویژه در نسل 6، بهره می‌برند که سرعت و دقت را دو برابر کرده است. اگر قصد ارتقا سیستم یا خرید قطعات جدید را دارید و نمی‌دانید کدام مادربرد یا کارت برای شما مناسب‌تر است، تیم تاپ رایان با خدمات مشاوره تخصصی آماده راهنمایی شماست تا انتخابی مطمئن و آینده‌نگرانه داشته باشید.