مادربرد Am4

راهنمای خرید مادربرد AM4

شاید در نگاه اول اینطور به نظر برسد که AM4 نام مدل یا سری خاصی از مادربردهاست ولی باید بگوییم خیر! AM4 در واقع نام سوکتی است که در برخی از مادربردها فارغ از برند، مدل و سری‌شان به کار می‌رود. در واقع بهتر است گفته شود "مادربرد سوکت AM4" یا "مادربورد با سوکت AM4" ولی بر اثر استفاده مکرر و اطلاع قبلی بسیاری از کاربران از نام سوکت‌ها به تدریج کلمه سوکت از عبارات فوق حذف شده است. 

اگر می‌خواهید راجع به سوکت‌های مختلف مادربردها بیشتر بدانید پیشنهاد می‌کنیم به "راهنمای خرید پردازنده" در همین وبسایت مراجعه کنید. به طور خلاصه سوکت بخشی از مادربرد است که پردازنده اصلی در آن نصب می‌شود و با توجه به نوعی که دارد فقط از یک سری از پردازنده‌ها پشتیبانی می‌کند مثلا اگر سوکت مادربردی LGA 1700 باشد فقط از پردازنده‌های نسل دوازده و سیزده اینتل پشتیبانی خواهد کرد. اما در مورد سوکت AM4 چه؟ اگر مادربرد سوکت AM4 داشته باشیم از چه پردازنده‌هایی پشتیبانی خواهد کرد؟ در زیر بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.

مادربرد سوکت AM4 از چه پردازنده‌هایی پشتیبانی می‌کند؟

مادربردی که سوکت آن AM4 باشد (اصطلاحا به آن مادربرد AM4 هم می‌گویند) از پردازنده‌های A6، A8، A10، A12، Athlon و همچنین پردازنده‌های Ryzen سری 2000، 3000، 4000 و 5000 شرکت AMD پشتیبانی خواهد کرد. لطفا دقت داشته باشید که در پردازنده‌های Ryzen با توجه به نوع و مدل پردازنده اعداد دیگری می‌توانند به جای صفرها قرار بگیرند؛ تنها رقمی که نشان‌دهنده سری پردازنده Ryzen است رقم اول از سمت چپ است. ضمنا عدد سری را نباید با عدد مودیفایر که در پردازنده‌های Ryzen بلافاصله بعد از نام پردازنده می‌آید اشتباه گرفت. 

برای روشن شدن آنچه در بالا گفتیم به این مثال توجه کنید. پردازنده Ryzen 7 5800X را در نظر بگیرید. این پردازنده قابلیت نصب در مادربرد با سوکت AM4 را دارد چرا که خودش هم یک پردازنده Ryzen از سری 5000 است و عدد 7 هم که بعد از نام Ryzen آمده در واقع مودیفایر آن است که تاثیری در این قضیه ندارد. در مورد مودیفایر باید بگوییم هم در نام پردازنده‌های اینتل وجود دارد (همان i3، i5، i7 و i9‌ که در نام پردازنده‌های Core‌ اینتل می‌آید) و هم در نام پردازنده‌های Ryzen که در مورد دوم یکی از اعداد 3، 5، 7 یا 9 است که بعد از کلمه Ryzen قرار می‌گیرد. هر چقدر عدد مودیفایر بالاتر باشد پردازنده قوی‌تر است و جالب است بدانید که مودیفایر پردازنده‌های اینتل و AMD با یکدیگر تناظر دارند یا اگر بخواهیم به زبان ساده‌تر بگوییم پردازنده‌های Ryzen 3 قدرتی در حد پردازنده‌های Core i3 و به همین ترتیب پردازنده‌های Ryzen 5، Ryzen 7 و Ryzen 9 هم قدرتی در حد پردازنده‌های Core i5، Core i7 و Core i9 اینتل دارند. 

برخی دیگر از ویژگی‌های مادربرد با سوکت AM4

در مادربردهایی که سوکت آنها AM4 است امکان نصب چهار ماژول حافظه رم دوکاناله از نوع DDR4، حداقل یک درایو SSD با رابط NVMe و همچنین کارت‌های جانبی با رابط PCI-E‌ نسخه 3.0 یا 4.0 وجود دارد. این به چه معناست؟ خب! در جواب باید بگوییم در مورد حافظه رم به هر کدام از حافظه‌های رم از لحاظ فیزیکی یک ماژول حافظه رم گفته می‌شود و حافظه رمی که دوکاناله باشد به این معناست که اگر دو ماژول از آن را در مادربرد نصب کنید هر دو آنها می‌توانند به صورت همزمان با پردازنده اصلی ارتباط برقرار کنند که باعث افزایش سرعت سیستم و بهبود عملکرد آن خواهد شد. این در حالی است که در حافظه‌های رم تک‌کاناله فقط یک ماژول می‌تواند در آن واحد با پردازنده اصلی ارتباط داشته باشد. 

کارت‌های جانبی با رابط PCI-E شامل کارت‌هایی همچون کارت گرافیک، کارت صدا، کارت شبکه و کارت ضبط (کپچر کارت) می‌شوند که هر کدام قابلیت‌های جدیدی را به سیستم اضافه می‌کنند. نسخه شیار PCI-E روی مادربرد و همچنین رابط PCI-E‌ خود کارت، تعیین‌کننده سرعت ارتباط آنها با پردازنده اصلی است. وقتی می‌گوییم مادربرد با سوکت AM4 از PCI-E نسخه 3.0 یا 4.0 پشتیبانی می‌کند به این معناست که نسخه شیارهای PCI-E در یک مادربرد AM4 یا 3.0 یا 4.0 یا ترکیبی از آنهاست و لذا امکان نصب کارت‌های جانبی PCI-E‌ نسخه 3.0 یا 4.0 در آنها وجود دارد.

تفاوت نسخه 3.0 و 4.0 شیار یا رابط PCI-E در سرعت آنهاست. به طور کلی سرعت هر نسخه PCI-E دو برابر نسخه قبل از خود است و این در مورد نسخه 3.0 و 4.0 نیز صدق می‌کند بنابراین شیار PCI-E هم که نسخه آن 4.0 باشد سرعت بالاتری در ارتباط با پردازنده اصلی دارد. مطلبی که در اینجا باید به آن اشاره کنیم آن است که بیشتر مادربردهایی که سوکت آنها AM4 است فقط دارای شیارهای PCI-E نسخه 3.0 هستند و تنها تعداد معدودی از آنها شیار PCI-E 4.0 دارند. 

اینکه مادربرد با سوکت AM4 دقیقا دارای چه نسخه‌ای از شیارهای PCI-E‌ است و دقیقا از چه پردازنده‌هایی پشتیبانی می‌کند به چیپ‌ست مادربرد بستگی دارد. اگر یادتان باشد در ابتدای این راهنما گفتیم مادربردهایی که سوکت آنها AM4 است از پردازنده‌های A6، A8، A10، A12، Athlon و همچنین پردازنده‌های Ryzen سری 2000، 3000، 4000 و 5000 AMD پشتیبانی می‌کنند. این حرف درست است! ولی این را هم باید بگوییم که این چیپ‌ست مادربرد AM4 است که مشخص می‌کند مادربرد دقیقا از کدام پردازنده‌های مذکور پشتیبانی می‌کند. در زیر کمی بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.

چیپ‌ست مادربرد AM4

قبل از اینکه به چیپ‌ست مادربرد AM4‌ بپردازیم باید بگوییم وظیفه اصلی چیپ‌ست برقراری ارتباط بین پردازنده اصلی و سایر بخش‌های مادربرد است و هر مادربردی با توجه به نوع و مدل چیپ‌ستش دارای امکانات و قابلیت‌های متفاوتی است. چیپ‌ست‌هایی که در مادربردهای AM4 به کار می‌روند عبارتند از X570، X470، X370، B550، B450، B350، A520 و A320. از بین این چیپ‌ست‌ها فقط چیپ‌ست X570 است که از شیار PCI-E‌ نسخه 4.0 پشتیبانی می‌کند. البته چیپ‌ست B550 نیز از شیار PCI-E 4.0 پشتیبانی می‌کند اما این فقط شامل شیار PCI-E x16 کارت گرافیک و شیار PCI-E x4 مخصوص نصب درایو SSD با رابط NVMe می‌شود و سایر شیارها را در بر نمی‌گیرد. بقیه چیپ‌ست‌های فوق همه فقط از شیار PCI-E 3.0‌ پشتیبانی می‌کنند.

اما در مورد پردازنده‌های پشتیبانی‌شده توسط چیپ‌ست‌های مذکور باید بگوییم دو چیپ‌ست X470 و B450 از تمام پردازنده‌هایی که در بالا از آنها یاد کردیم پشتیبانی می‌کنند. چیپ‌ست‌های X570، B550 و A520 نیز از پردازنده‌های Ryzen سری 3000، 4000 و 5000 پشتیبانی می‌کنند ولی از سایر پردازنده‌هایی که از آنها یاد شد خیر. چیپ‌ست‌های X370‌ و B350 از تمام پردازنده‌های یاد شده به غیر از پردازنده‌های Athlon پشتیبانی می‌کنند فقط اینکه برای نصب پردازنده‌های Ryzen‌ سری 3000، 4000 و 5000 در مادربردی که چیپ‌ست آن X370 یا B350 است باید بایاس مادربورد را به‌روزرسانی کنید (به طور معمول امکان نصب این پردازنده‌ها وجود ندارد). چیپ‌ست‌های A320 نیز دقیقا همان شرایط چیپ‌ست‌های X370 و B350‌ را دارند با این تفاوت که از پردازنده‌های Athlon نیز پشتیبانی می‌کنند.

بهترین برندهای مادربرد AM4

بیشتر مادربردهای AM4 موجود در بازار از یکی از برندهای ایسوس، ام اس آی، بایو استار یا گیگابایت هستند که همه آنها جزء برندهای شناخته‌شده‌اند. از بین این برندها واقعا نمی‌شود یکی را بر دیگری ترجیح داد فقط اینکه برند ایسوس از جمله قدیمی‌ترین برندها در زمینه تولید مادربرد است و اساسا با تولید این قطعه بود که توانست خود را به عنوان یک برند برتر مطرح کند لذا به دلیل قدمت و تجربه‌ای هم که در این زمینه دارد بیشتر می‌توان به آن اعتماد کرد. البته این خیلی به معنای ضعف برندهای دیگر نیست چرا که اساسا همه این برندها از فناوری‌های مشابهی در ساخت مادربردهای خود استفاده می‌کنند به اضافه اینکه بخش‌هایی که مربوط به پردازنده است (سوکت و چیپ‌ست) را از شرکت تولیدکننده پردازنده که یا اینتل یا ای ام دی است دریافت می‌کنند.

مادربرد AM4 به درد چه کاربرانی می‌خورد؟

این هم سوالی است و در جوابش باید بگوییم با توجه به اینکه مادربوردهای AM4 فقط از حافظه رم DDR4 پشتیبانی می‌کنند، از پردازنده‌های Ryzen از سری‌های 7000 و 9000 پشتیبانی نمی‌کنند و در تمام آنها به غیر از مادربردهایی که چیپ‌ست‌شان X570 یا B550 است از شیارهای PCI-E‌ نسخه 3.0 استفاده شده نمی‌توان آنها را جزء مادربردهای حرفه‌ای یا رده‌بالا به حساب آورد اما به طور قطع این مادربوردها به درد سیستم‌های رده‌پایین تا میان‌رده می‌خورند. 

در مادربردهای AM4 همچنان می‌شود از پردازنده‌های قدرتمند Ryzen 7 یا Ryzen 9 استفاده کرد ولی چون در آنها تنها امکان نصب حافظه‌های رم DDR4‌ وجود دارد و نسخه شیار PCI-E x16 آنها به غیر از مدل‌هایی که در بالا ذکر شد نسخه 3.0 است نمی‌توان از آنها انتظار زیادی داشت ولی با تمام اینها باید بگوییم این مادربردها همچنان برای کاربری عمومی و حتی گیمینگ اقتصادی و طراحی در حد معمول نیز مناسبند و اگر چیپ‌ست‌شان یکی از چیپ‌ست‌های X570 یا B550 باشد باز هم می‌شود انتظار بیشتری از آنها داشت یا حتی آنها را جزء مادربردهای رده‌بالا به حساب آورد.

آیا مادربردهای AM4 برای گیمینگ مناسب اند؟

همانطور که در بالا اشاره شد بیشتر مادربردهای AM4 حداقل برای گیمینگ اقتصادی مناسبند چرا که امکان نصب پردازنده‌های قوی Ryzen 7 و Ryzen 9 و حافظه رم DDR4‌ در آنها وجود دارد. از بین این مادربردها، مادربردهایی که چیپ‌ست‌شان یکی از چیپ‌ست‌های X570 یا B550‌ است برای گیمینگ بهترند چرا که به دلیل داشتن شیار PCI-E x16‌ نسخه 4.0 امکان نصب کارت‌های گرافیک قوی‌تری در آنها وجود دارد و همین آنها را برای سیستم‌های گیمینگ میان‌رده تا رده‌بالا مناسب‌تر می‌کند. پس در جواب به سوال بالا به طور کلی می‌توان گفت بله! مادربوردهای AM4 تا حد زیادی برای گیمینگ مناسبند. شاید برایتان جالب باشد بدانید حتی در تعداد معدودی از مادربردهای ROG Strix‌ شرکت ایسوس که جزء مادربردهای رده‌بالای این شرکت برای گیمینگ هستند از سوکت AM4 با چیپ‌ست X570 استفاده شده است.

قیمت مادربرد AM4

بدون شک مثل دیگر قطعات کامپیوتر، قیمت مادربرد AM4 نیز یکی از مواردی است که هنگام خرید به آن توجه می‌شود. قیمت مادربرد AM4 تفاوت فاحشی با مادربردهایی که سوکت آنها یکی از سوکت‌های جدید AM5،LGA 1700  و LGA 1200‌ است ندارد چرا که مادربردهایی با چنین سوکت‌هایی از لحاظ مشخصات و امکانات تا حدودی به یکدیگر شباهت دارند. قیمت مادربرد AM4 یا هر مادربرد دیگری تا حد زیادی به خود آن مادربرد برمی‌گردد یعنی باید ببینید یک مادربرد خاص با سوکت AM4 چه مشخصاتی دارد که آن را لایق قیمت بیشتر یا قیمت کمتر می‌کند. 

در میان تمام مادربوردهای AM4 آن مادربوردهایی که چیپ‌ست‌شان X570‌ یا B550 است به دلیل پشتیبانی از شیار PCI-E x16 نسخه 4.0 قیمت بیشتری دارند. به هر حال با تمام چیزهایی که راجع به قیمت مادربرد AM4‌ گفتیم اگر باز هم می‌خواهید دیدی کلی نسبت به محدوده قیمتی این مادربردها داشته باشید باید بگوییم قیمت آنها از حدود 45 دلار برای ارزان‌ترین مادربردهای AM4 با چیپ‌ست A320‌ شروع شده و به حدود 400 دلار برای گران‌ترین مادربردهای AM4 با چیپ‌ست X570 ختم می‌شود.

خرید مادربرد AM4 از تاپ رایان

بهترین روش برای خرید مادربرد AM4 و البته دیگر قطعات کامپیوتر مراجعه به وبسایت‌های فروشگاهی است که کارشان فروش قطعات و لوازم جانبی کامپیوتر است (مثل همین وبسایت) چرا که در این فروشگاه‌ها می‌توانید با مراجعه به صفحه مشخصات مادربرد یا قطعه موردنظرتان از مشخصات فنی و امکانات آن نیز مطلع شده و به قول معروف با دید بازتری خرید کنید به اضافه اینکه می‌توانید انواع و اقسام قطعات را نیز بررسی کرده و آنها را با یکدیگر مقایسه کنید در حالی که در صورت خرید از فروشگاه‌های سطح شهر به این اندازه آزادی عمل نخواهید داشت. در مورد مادربردها از جمله مادربردهای AM4 چون امکانات و مشخصات فنی آنها تنوع بیشتری نسبت به سایر قطعات کامپیوتر دارد آنچه در بالا گفتیم اهمیت بیشتری هم پیدا می‌کند.

مطلب دیگری که در مورد خرید مادربرد AM4 یا هر قطعه دیگری از وبسایت‌های فروشگاهی از جمله همین وبسایت باید بگوییم آن است که در این وبسایت‌ها از خدماتی همچون پرداخت اینترنتی، پرداخت در محل و حتی امکان عودت کالا در صورت معیوب بودن آن و بازپس‌گیری وجه پرداختی نیز بهره‌مند خواهید شد. علاوه بر این، قیمت‌های ارائه شده در این سایت و البته برخی از وبسایت‌های فروشگاهی دیگر قیمت‌هایی کاملا رقابتی‌اند که مطابق با قیمت‌های روز بازار بوده یا حتی کمتر از آنند لذا با خرید از این فروشگاه‌ها دیگر می‌توانید مطمئن باشید که مبلغی بیش از آنچه ارزش واقعی کالاست پرداخت نکرده‌اید.