پردازنده

در عصری که ما در حال زندگی در آن هستیم تکنولوژی ما را احاطه و وابسته به خودش کرده است. به‌طوری که یک بخش جدایی ناپذیر از زندگی ما شده‌اند. از لپ‌ تاپ و گوشی گرفته تا ابرکامپیوترها و سرورها همه این وسایل در یک موضوع مشترک هستند وجود واحد پردازشی یا همان پردازنده که حکم مغز هر سیستم الکترونیکی را ایفا می‌کند. 

CPU (Centeral Processing Unit) یکی از اجزای کلیدی و اصلی در ساختار دستگاه‌های الکترونیکی و رایانه‌ها می‌باشد. این قطعه مسئول انجام عملیات پردازشی و محاسباتی است. وظایف اصلی CPU شامل اجرای دستورات، پردازش داده‌ها، کنترل عملکرد دستگاه و مدیریت منابع می‌باشد. 

پردازنده، اطلاعات را از حافظه موقت (Memory) می‌خواند، آن‌ها را بررسی و پردازش می‌کند، و سپس نتیجه‌های پردازش شده را به حافظه برمی‌گرداند. CPU وظیفه کنترل و هماهنگی اجزای دیگر دستگاه را بر عهده دارد، از جمله واحدهای ورودی/خروجی (I/O)، کارت‌های گرافیک (GPU)، دیسک‌های سخت (Hard Drive)، و دیگر واحدهای سخت‌افزاری. 

معماری CPU شامل واحدهای مختلفی مانند واحد محاسباتی (Arithmetic Logic Unit) ALU که عملیات حسابی و منطقی را این قطعه از پردازنده انجام می‌دهد، واحد کنترل (Control Unit) که فرآیند اجرای دستورات را مدیریت می‌کند، و واحد حافظه کش (Cache Memory) که به عنوان حافظه میانی برای ذخیره سریع داده‌ها استفاده می‌شود. 

در بازار پردازنده‌های کامپیوترهای شخصی دو بازیگر قدرتمند به نام‌های Intel و AMD حضور دارند که حجم زیادی از بازار را تصاحب کرده‌اند. این دو غول آبی و نارنجی هر کدام طرفداران تعصبی خود را همچون یک تیم فوتبالی دارند. همچنین، هرساله رقابت شدیدی برای تصاحب و فروش بیشتر در این بازار بین این دو وجود دارد. ما در این مقاله می‌خواهیم به رقابت جذاب بین Intel و AMD بپردازیم و ببینم کدام تیم برنده این مسابقه جذاب است.

سی پی یو ارزان در مقایسه با پردازنده گران قیمت

انتخاب بین این همه پردازنده می‌تواند دشوار باشد و در ظاهر پردازنده ارزان قیمت با پردازنده گران قیمت تفاوتی ندارد اما در باطن قضیه کاملا برعکس است و تفاوت‌های بسیار زیادی دارند. 

• عملکرد: به طور کلی، CPUهای گران قیمت عملکرد به مراتب بالاتری نسبت به CPUهای ارزان قیمت دارند. آن‌ها می‌توانند برنامه‌ها را سریع‌تر اجرا کنند، وظایف پیچیده‌تر را به طور کارآمدتر انجام دهند اما CPUهای ارزان قیمت برای انجام وظایف اولیه مانند وب‌گردی، تماشای ویدئو و کار با برنامه‌های آفیس (Office) مناسب هستند. 
• تعداد هسته و رشته: CPUهای گران قیمت معمولاً سرعت کلاک بالاتری نسبت به CPUهای ارزان قیمت دارند. این امر به آن‌ها امکان می‌دهد تا دستورالعمل‌ها را سریع‌تر پردازش کنند و عملکرد کلی را افزایش دهند. 
• گرافیک: برخی از CPUهای گران قیمت دارای واحد گرافیکی مجتمع (iGPU) قدرتمندتری هستند که می‌توانند برای بازی‌های سبک و ویرایش عکس و ویدئو استفاده شوند. اما در CPUهای ارزان قیمت معمولاً دارای iGPU ضعیف‌تر یا بدون iGPU هستند. 
• مصرف برق: CPUهای گران قیمت ممکن است مصرف برق بیشتری نسبت به CPUهای ارزان قیمت داشته باشند. این امر به دلیل قدرت و عملکرد بالاتر آن‌ها است. اما CPUهای ارزان قیمت معمولاً مصرف برق کمتری دارند

به صورت کلی اگر به دنبال بهترین عملکرد ممکن هستید و بودجه کافی دارید، یک CPU گران قیمت انتخاب کنید. اما اگر به دنبال یک CPU برای انجام وظایف اولیه هستید و بودجه محدودی دارید، یک CPU ارزان قیمت می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد.

انواع پردازنده بر اساس برند

در حال حاضر فقط دو برند هستند که برای کامپیوترهای ویندوزی اعم از کامپیوترهای دسکتاپ یا لپ تاپ، پردازنده تولید می‌کنند؛ یکی از این شرکت‌ها شرکت اینتل و دیگری شرکت AMD است. در عمل واقعا نمی‌توان گفت کدام یک از این برندها بهتر است چرا که در هر زمینه که یکی بهتر باشد دیگری در زمینه دیگری بهتر است. مثلا پردازنده‌ اینتل معمولا هسته‌های بیشتری در مقایسه با پردازنده‌های AMD‌ همتراز خود دارد ولی از طرف دیگر فناوری ساخت که با واحد نانومتر سنجیده می‌شود در پردازنده‌های AMD کوچکتر است (هر چه کوچکتر باشد بهتر است) و لذا سرعت پردازنده‌های AMD به طور نسبی از پردازنده‌های اینتل همتراز با خود بیشتر و مصرف آنها نیز کمتر است.

پردازنده‌های اینتل که در حال حاضر بیشترین رواج را در بازار دارند بیشتر از نوع Core هستند ولی انواعی از پردازنده‌های Pentium و Celeron این شرکت نیز همچنان در بازار وجود دارند. قدرت این پردازنده‌ها در مقایسه با پردازنده‌های Core به شکل قابل توجهی کمتر است و از آنها فقط در کامپیوترها و لپ تاپ‌های ارزان‌قیمت استفاده می‌شود. پردازنده‌های Core اینتل بیشتر با نسل‌شان شناخته می‌شوند و هر چقدر این نسل بالاتر باشد از معماری بهتری در آنها استفاده شده و تعداد هسته‌هایشان نیز به طور نسبی بیشتر است. به عنوان مثال یک پردازنده Core‌ نسل دهم به طور قطع بهتر از یک پردازنده Core از نسل هشتم یا نهم است و به همین ترتیب یک پردازنده Core نسل هشتم یا نهم بر یک پردازنده Core نسل ششم یا هفتم برتری دارد. 

در مقابل، پردازنده‌ AMD در انواع Ryzen و Athlon در بازار وجود دارد. پردازنده‌های Athlon از لحاظ قدرت چیزی در حد پردازنده‌های Pentium اینتل هستند و در کامپیوترها و لپ تاپ‌های ارزان‌قیمت از آنها استفاده می‌شود ولی پردازنده‌های Ryzen قدرتی در حد پردازنده‌های Core اینتل دارند و عملکردشان به شکل قابل توجهی از پردازنده‌های Athlon بهتر است. حالا که کمی در مورد انواع پردازنده‌های موجود در بازار و برند آنها دانستید بد نیست برگردیم به همان بحث قبلی‌مان یعنی سازگاری پردازنده با مادربرد.

قیمت پردازنده

قطعا هنگام خرید پردازنده یکی از مهم‌ترین نکاتی که به آن توجه می‌شود قیمت پردازنده است. قیمت cpu تا حد زیادی به مودیفایر و نسل آن در مورد پردازنده‌های اینتل و تایر و سری ساخت آن در مورد پردازنده‌های AMD بستگی دارد. هر چقدر نسل یا سری ساخت پردازنده، جدیدتر و عدد مودیفایر یا تایر آن بالاتر باشد قیمت آن هم به طور قطع بیشتر خواهد بود. بنابراین مثلا یک پردازنده Core i5 نسل دوازدهم قطعا قیمت بیشتری از یک پردازنده Core i3 همان نسل یا پردازنده Core i5 از نسل دهم یا یازدهم دارد. به همین ترتیب در مورد پردازنده‌های AMD هم باید بگوییم مثلا یک پردازنده Ryzen 5 از سری 7000 قیمت بیشتری در مقایسه با یک پردازنده Ryzen 3 از همین سری یا یک پردازنده Ryzen 5 از سری 5000 دارد. 

با تمام اینها اگر می‌خواهید دیدی کلی نسبت به قیمت پردازنده‌ها داشته باشید بگوییم این قیمت از چیزی در حدود 1.5 دلار برای ارزان‌ترین پردازنده‌های سلرون یا پنتیوم اینتل و همچنین پردازنده‌های AMD Athlon که چند سال از سال ساخت‌شان می‌گذرد شروع شده و به حدود 800 دلار برای گران‌ترین پردازنده‌ها از جدیدترین نسل و با بهترین مشخصات سخت‌افزاری ختم می‌شود.

خرید پردازنده

بهترین گزینه برای خرید cpu مراجعه به وبسایت‌های فروشگاهی مثل همین وبسایت (تاپ رایان) است که کارشان فروش وسایل الکترونیکی و قطعات کامپیوتر است. در این وبسایت‌ها با مراجعه به صفحه مشخصات پردازنده موردنظرتان می‌توانید مشخصات آن را قبل از خرید کاملا چک کرده و به قول معروف خرید آگاهانه‌تری را تجربه کنید. همچنین در این وبسایت‌ها از خدماتی همچون پرداخت اینترنتی، پرداخت در محل و امکان عودت کالا در صورت معیوب بودن آن و بازپس‌گیری وجه پرداختی نیز بهره‌مند خواهید شد. 

نکته دیگری که باید به آن اشاره کنیم آن است که برخی از وبسایت‌های فروشگاهی از جمله همین وبسایت نه تنها پردازنده بلکه کالاهای دیگر خود را با قیمت‌های رقابتی عرضه می‌کنند که مطابق با قیمت روز آن کالا بوده و حتی بعضی مواقع از آن هم کمتر است لذا با خرید از این فروشگاه‌ها دیگر می‌توانید مطمئن باشید مبلغی بیش از آنچه قیمت روز کالاست پرداخت نکرده‌اید.

عوامل تاثیرگذار در قیمت پردازنده

زمانی که به دنبال خرید پردازنده در بازار هستیم با انواع مدل‌ها با قیمت‌های متفاوت و مختلف مواجه می‌شوید. عوامل زیادی در قیمت‌گذاری پردازنده‌ها وجود دارند که به صورت کلی به سه دسته زیر تقسیم می‌شود: 

• تکنولوژی پردازنده: تکنولوژی تولید پردازنده یکی از اصلی‌ترین عواملی است که تأثیر بسزایی بر قیمت پردازنده‌ها دارد. فناوری‌های تولید پیشرفته‌تر معمولاً به معنای اندازه‌ی کوچک‌تری از قطعات، تعداد بیشتری ترانزیستور، کارایی بالاتر، و مصرف انرژی کمتر هستند. پردازنده‌هایی که با استفاده از تکنولوژی‌های تولید پیشرفته‌تر ساخته شده‌اند، قیمت بالاتری دارند زیرا هزینه تحقیقات و توسعه، مواد اولیه، و تجهیزات تولیدی برای این تکنولوژی‌ها بیشتر است. همچنین، توانایی پردازشی و کارایی بالاتر این پردازنده‌ها، معمولاً توجیه کننده قیمت بیشتری هستند. 
• برند و مدل و کارایی: برند و مدل پردازنده نیز تأثیر مهمی بر قیمت دارند. برندهای محبوب و معروفی مانند Intel و AMD قدرت برندینگ و مارکتینگ بالایی دارند و معمولاً پردازنده‌های این برندها از قیمت بالاتری برخوردار هستند. در کنار این‌ها مدل پردازنده و ویژگی‌های آن نیز در تعیین قیمت تأثیرگذار است. پردازنده‌ها با ویژگی‌های پیشرفته مانند تعداد هسته‌ها، سرعت کلاک، نسل پردازنده، و ویژگی‌های خاص مانند قابلیت‌های اضافی برای گرافیک یا برنامه‌های حجیم، قیمت بالاتری دارند. 
• موجودی و وضعیت بازار: وضعیت موجودی و عرضه و تقاضای بازار نیز به طور مستقیم بر قیمت پردازنده‌ها تأثیر می‌گذارد. در صورتی که تقاضا بیشتر از عرضه باشد، قیمت پردازنده‌ها معمولاً افزایش می‌یابد. همچنین، وضعیت بازار، فصلی بودن تقاضا (مثلاً در زمان ارائه‌های جدید یا تخفیف‌های ویژه) نیز می‌تواند به طور موقت قیمت پردازنده‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. وضعیت اقتصادی و نرخ ارز نیز در قیمت پردازنده‌ها تأثیرگذار است، زیرا بسیاری از پردازنده‌ها از خارج از کشور وارد می‌شوند که تغییرات نرخ ارز می‌تواند قیمت آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. در برخی موارد به دلیل کمبود مواد نیمه‌هادی در دنیا و کمتر شدن تولید پردازنده‎‌ها شاهد افزایش قیمت خواهیم بود.

مقایسه پردازنده Intel و AMD از لحاظ کارایی

هنگام مقایسه عملکرد پردازنده‌های Intel و AMD، باید چندین عامل را در نظر گرفت که بر قدرت محاسباتی و کارایی کلی سیستم تأثیر می‌گذارد. هر دو شرکت Intel و AMD طیف وسیعی از پردازنده‌ها را برای نیازها و بودجه‌های مختلف ارائه می‌دهند. در اینجا به بررسی جنبه‌های کلیدی و مهم عملکرد پردازنده‌ها می‌پردازیم که هنگام مقایسه این دو تیم باید به آن‌ها توجه کنید: 

۱- معماری ریز (Microarchitecture): 

Intel: پردازنده‌های Intel معمولاً از معماری‌های ریز مانند اسکای‌لیک (Skylake)، کومت‌لیک (Comet Lake) یا آیس‌لیک (Ice Lake) استفاده می‌کنند که هر کدام بهینه‌سازی‌ها و بهبودهای خاص خود را در زمینه تعداد دستورالعمل بر هر کلاک (IPC) و کارایی دارند. 

AMD: پردازنده‌های AMD از معماری‌های رزی مانند Zen، Zen ۲ یا Zen ۳ استفاده می‌کنند که در مقایسه با نسل‌های قبلی AMD، پیشرفت‌های قابل توجهی در عملکرد و کارایی مصرف انرژی نشان داده‌اند. 

۲- تعداد هسته و رشته: 

Intel: پردازنده‌های Intel به طور کلی در قیمت مشابه، هسته‌های کمتری نسبت به نمونه‌های مشابه AMD دارند. با این حال، معماری Intel اغلب بر به حداکثر رساندن عملکرد تک رشته‌ای تمرکز دارد که می‌تواند برای برنامه‌های خاصی مانند بازی مفید باشد. 

AMD: پردازنده‌های AMD معمولاً در طیف‌های قیمتی مختلف، هسته و رشته‌های بیشتری ارائه می‌دهند و آن‌ها را برای چند وظیفه پردازشی و ایجاد محتوا که از پردازش موازی بهره می‌برند، مناسب می‌سازد. 

۳- سرعت کلاک: 

Intel: پردازنده‌های Intel تمایل دارند سرعت کلاک پایه و بوست (افزایش سرعت) بالاتری داشته باشند، به ویژه در سناریوهای عملکرد تک هسته‌ای. این می‌تواند منجر به پاسخگویی سریع‌تر و اجرای پرسرعت‌تر کارهایی شود که به عملکرد تک رشته‌ای بالا وابسته هستند. 

AMD: پردازنده‌های AMD به طور کلی تعداد هسته را با سرعت کلاک کمی پایین‌تر از Intel تولید می‌کند، اما عملکرد چند هسته‌ای آن‌ها اغلب عالی است و آن‌ها را برای حجم کاری با رشته‌های زیاد ایده‌آل می‌کند. 

۴- عملکرد در حجم کاری خاص: 

بازی: پردازنده‌های Intel به دلیل عملکرد تک هسته‌ای قوی‌شان که برای به حداکثر رساندن نرخ فریم در بازی‌هایی که کمتر چند رشته‌ای هستند، حیاتی است، از نظر تاریخی برای بازی محبوبیت داشته‌اند. 

ایجاد محتوا و چندوظیفه پردازشی: پردازنده‌های AMD به لطف تعداد هسته و رشته بالاتر، در سناریوهای شامل ایجاد محتوا، ویرایش ویدیو، رندرگیری سه بعدی و چندوظیفه پردازشی که از هسته‌های بیشتر بهره می‌برند، می‌درخشند. 

۵- گرافیک مجتمع (iGPU): 

Intel: گرافیک مجتمع Intel (مانند Intel UHD Graphics یا Iris Xe Graphics) اغلب نسبت به گرافیک مجتمع AMD توانایی بیشتری دارند و پردازنده‌های Intel را به انتخابی مناسب برای بازی‌های سبک و کارهای چندرسانه‌ای عمومی بدون نیاز به یک کارت گرافیک مجزا تبدیل می‌کنند. 

AMD: در حالی که گرافیک مجتمع وگا (Vega) AMD برای بازی‌های اولیه و کارهای چندرسانه‌ای مناسب است، اما به طور کلی در مقایسه با راه‌حل‌های iGPU رده‌بالای Intel، عملکرد پایین‌تری ارائه می‌دهد. 

۶- بازده انرژی: 

AMD: پردازنده‌های AMD به لطف بهبودهای اخیر در معماری ریز، به ویژه به بازده انرژی عالی در هر وات شناخته شده‌اند. 

Intel: پردازنده‌های Intel همچنین بازده انرژی خوبی ارائه می‌دهند، به خصوص در نسخه‌های ولتاژ بسیار پایین، که آن‌ها را در لپ‌تاپ‌های باریک و سبک و الترابوک‌ها محبوب می‌کند.

سازگاری پردازنده با مادربرد

هر مادربردی دارای بخشی به نام سوکت است که پردازنده در آن نصب می‌شود و اتفاقا همین سوکت هم هست که مشخص می‌کند چه پردازنده‌هایی قابلیت نصب در مادربرد را دارند. در جدول زیر می‌توانید نام رایج‌ترین سوکت‌های مادربرد و برخی از پردازنده‌هایی که قابلیت نصب در آنها را دارند ببینید.

همانطور که در جدول بالا می‌بینید مثلا در مادربردی که دارای سوکت LGA 1700 است تنها امکان نصب پردازنده‌های نسل 12 و 13 اینتل وجود دارد یا در مادربردی که سوکت آن LGA 1151 است فقط پردازنده‌های نسل 6، 7، 8 و 9 اینتل را می‌توان نصب کرد. البته اطلاعات این جدول جامع نیست اما بیشتر سوکت‌ها و پردازنده‌های رایج در بازار را در بر می‌گیرد و می‌تواند در برخی موارد مفید فایده واقع شود چرا که در برخی از وبسایت‌های فروشگاهی ممکن است فقط نوع سوکت مادربرد ذکر شود و از ذکر پردازنده‌های سازگار با آن خودداری شود که در این صورت با مراجعه به این جدول می‌توانید از پردازنده‌های سازگار با آن نوع سوکت نیز مطلع شوید. به هر حال در سایت سازنده بسیاری از مادربردها به خصوص مادربردهایی که از برندهای معروف‌تری هستند نه تنها نوع سوکت بلکه پردازنده‌های سازگار با آن نیز ذکر می‌شوند ولی فقط طیف آنها ذکر می‌شود (مثلا پردازنده‌های نسل 10 و 11) و منطقی هم نیست که نام تمام پردازنده‌های سازگار با یک نوع سوکت در صفحه مشخصات مادربرد ذکر شود. در زیر بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت. 

مقایسه پردازنده Intel و AMD از لحاظ قیمت

مقایسه پردازنده‌های این دو تیم آبی و نارنجی Intel و AMD از لحاظ قیمت معمولاً وابسته به مدل، عملکرد، و ویژگی‌های هر پردازنده است. اما در کل، می‌توانیم بگوییم که AMD اغلب پردازنده‌هایی با قیمت کمتر و ارزان‌تر از هم رده‌های Intel ارائه می‌دهد، اما این قاعده همیشه صدق نمی‌کند و برخی مدل‌های AMD ممکن است قیمت بالاتری داشته باشند. 

به طور کلی، AMD با ارائه پردازنده‌هایی با عملکرد خوب و قیمت مناسب، توانسته است بازار را به خوبی چالش بکشد و انتخابی جذاب برای کاربران با بودجه محدود باشد. این برند در چند سال اخیر با معرفی معماری‌های جدید مانند Ryzen، توانسته است رقابتی قوی و سخت برای Intel ایجاد کند و پردازنده‌هایی را ارائه دهد که هم عملکرد مناسبی دارند و هم قیمتی ارزان. 

از سوی دیگر، Intel همچنان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان پردازنده در جهان است و پردازنده‌های با کیفیت و عملکرد بالا ارائه می‌دهد. اما معمولاً پردازنده‌های Intel در مقایسه با AMD، قیمت بیشتری دارند. 

به طور کلی، انتخاب بین Intel و AMD برای خرید پردازنده باید بر اساس نیازها، بودجه و توانایی‌های مورد انتظار شما باشد. همچنین لازم به ذکر است که قیمت‌ها و عملکرد پردازنده‌ها ممکن است در زمان‌ها و با توجه به بازار و شرایط اقتصادی تغییر کند. 

برای مقایسه دقیق‌تر قیمت پردازنده‌های Intel و AMD، می‌توانید مدل‌های مورد نظر خود را انتخاب کرده و در سایت تاپ رایان قیمت‌ها را مقایسه کنید. همچنین، باید به ویژگی‌های فنی مانند تعداد هسته‌ها، فرکانس کلاک، حافظه نهان، و ویژگی‌های اضافی هر پردازنده نیز توجه کرد تا انتخاب مناسب‌تری داشته باشید.

قدرتمندترین پردازنده‌های Intel و AMD

Intel و AMD هر دو شرکت‌های بزرگ و برتر در زمینه تولید پردازنده‌های کامپیوتر هستند و هر یک پردازنده‌های قدرتمندی در تولید و عرضه کرده اند: 

Intel: بین پردازنده‌های Intel، پردازنده‌های Core i9 Extreme Edition به‌عنوان قدرتمندترین و بالاترین پردازنده این شرکت می‌باشد. این پردازنده‌ها از تعداد بالایی هسته و ریزپردازنده‌ها بهره می‌برند که عملکرد چندین وظیفه‌ای و سریعی را فراهم می‌کند. همچنین، معماری پیشرفته، فرکانس‌های کلاک بالا، و ویژگی‌های پیشرفته مانند HyperThreading و Turbo Boost از ویژگی‌های آن‌هاست که به عملکرد بالا آن‌ها کمک می‌کنند. 

AMD: در سوی دیگر، پردازنده‌های Ryzen Threadripper از سری AMD به‌عنوان قدرتمندترین پردازنده‌های این شرکت شناخته می‌شوند. این پردازنده‌ها از تعداد بالای هسته‌ها و رشته‌ها بهره‌مند هستند که عملکرد استثنایی در بارگذاری کاربردهای موازی و سنگین مانند ویرایش ویدئو، طراحی گرافیک، و تحلیل داده را فراهم می‌آورند. همچنین، معماری Zen با قابلیت‌های بهبود یافته و ابزارهای مانند Precision Boost و XFR از ویژگی‌های برجسته آن‌هاست که به بهره‌وری و کارایی بالای آن‌ها کمک می‌کنند. 

برخی از قدرتمندترین پردازنده‌های Intel:

• Intel Core i9 processor 14900KS
• Intel Core i9 processor 14900
• Intel Core i9 processor 14900F
• Intel Core i9 processor 14900T
• Intel Core i9 processor 14900K
• Intel Core i9 processor 14900KF

برخی از قدرتمند‌ترین پردازنده‌های AMD:

• AMD Ryzen Threadripper PRO 7995WX
• AMD Ryzen Threadripper 7980X
• AMD Ryzen Threadripper PRO 5995WX
• AMD Ryzen Threadripper PRO 7985WX
• AMD Ryzen Threadripper 7970X
• AMD Ryzen Threadripper PRO 5975WX

تشخیص نسل در پردازنده‌های اینتل و سری ساخت در پردازنده‌های AMD

برای تشخیص سری ساخت در پردازنده‌های AMD بد نیست به همان مثالی که در بالا آوردیم توجه کنید. همانطور که گفتیم هر سه پردازنده Ryzen 9 7950X، Ryzen 7 7700 و Ryzen 5 7500F به سری 7000 تعلق دارند اما این را چطور می‌توان متوجه شد؟ اولین عددی که در سه پردازنده مذکور بعد از کلمه Ryzen آمده با یکدیگر متفاوت است؛ این عدد، عدد تایر است که بعدا راجع به آن صحبت خواهیم کرد. اما اگر دقت کنید بعد از این عدد در هر سه پردازنده فوق یک عدد چهار رقمی آمده که با عدد 7 شروع می‌شود. رقم‌های دوم، سوم و چهارم در این عدد چهار رقمی هر کدام معنای خاص خود را دارند ولی عدد اول نشان‌دهنده سری پردازنده است بنابراین پردازنده Ryzen‌ که عدد چهار رقمی آن با عدد 7 شروع می‌شود اصطلاحا به سری 7000 تعلق دارد؛ حالا اگر عدد چهار رقمی با عدد 5 شروع شود گفته می‌شود که پردازنده متعلق به سری 5000 است و به همین ترتیب برای اعداد دیگر. 

در صفحه مشخصات مادربردهایی که از پردازنده‌های Ryzen پشتیبانی می‌کنند به سری ساخت پشتیبانی شده اشاره می‌شود تا کاربر بداند چه پردازنده‌های Ryzen قابلیت نصب در مادربرد را دارند. اما در مورد نسل پردازنده‌های Core اینتل باید بگوییم تا حدی شبیه به سری ساخت در پردازنده‌های Ryzen است. در پردازنده‌های Core اینتل بعد از کلمه Core مودیفایر می‌آید که متناظر با همان عدد تایر در پردازنده‌های AMD است. مودیفایر در پردازنده‌های Core اینتل در واقع همان i3، i5، i7 یا i9‌ است و بعد از آن عددی چهار یا پنج رقمی قرار می‌گیرد که یک یا دو رقم اول آن نشان‌دهنده نسل پردازنده است. 

در بیشتر پردازنده‌های Core اینتل که عدد بعد از مودیفایر آنها یک عدد چهار رقمی است رقم اول از سمت چپ نشان‌دهنده نسل پردازنده است اما اگر این عدد یک عدد پنج رقمی باشد در اغلب موارد دو رقم اول از سمت چپ آن نشان‌دهنده نسل پردازنده خواهد بود. برای روشن‌تر شدن موضوع به این مثال توجه کنید. دو پردازنده Core i5 6500 و Core i7 11700K را در نظر بگیرید. در پردازنده اول یعنی Core i5 6500 عدد بعد از مودیفایر یا همان i5 یک عدد چهار رقمی است بنابراین رقم اول از سمت چپ آن که 6 باشد نشان‌دهنده نسل آن است یا به عبارت دیگر این پردازنده یک پردازنده نسل ششمی است. اما در پردازنده دوم یعنی Core i7 11700K عدد بعد از مودیفایر یا همان i7 یک عدد پنج رقمی است لذا دو رقم اول آن از سمت چپ که عدد 11 باشد به نسل پردازنده اشاره دارد. 

چه چیزی را از روی نسل پردازنده‌های اینتل و سری ساخت پردازنده‌های AMD می‌توان متوجه شد؟

سوال خوبی است و یک جواب ساده به آن این است که هر چقدر نسل پردازنده‌های اینتل یا سری ساخت در پردازنده‌های AMD بالاتر باشد به معنای جدیدتر بودن پردازنده و متعاقبا بهتر بودن آن است. به عنوان مثال پردازنده اینتل که از نسل دوازدهم باشد به طور قطع از پردازنده‌های همتراز با خود از نسل نهم و دهم بهتر است و پردازنده AMD که به سری 9000 تعلق داشته باشد در مقایسه با پردازنده‌های همتراز با خود از سری 7000 و 5000 عملکرد بهتری دارد.

پردازنده گیمینگ و قدرتمند برای بازی

پردازنده‌های گیمینگ یکی از عوامل مهم در تجربه بازی‌های رایانه‌ای است و برای اجرای بازی‌های مدرن و دارای نیازهای گرافیکی بالا، نیاز به پردازنده‌های با عملکرد قوی و قابلیت‌های مناسب داریم. در ادامه به برخی از ویژگی‌ها و عوامل مهم در پردازنده‌های گیمینگ Intel و AMD اشاره می‌کنم: 

1. عملکرد: 

AMD: پردازنده‌های AMD به طور کلی در زمینه عملکرد چند هسته‌ای که در بازی‌های مدرن و سایر برنامه‌های سنگین حائز اهمیت است، برتری دارند. این امر به دلیل معماری هسته‌های Zen آن‌ها است که به طور کارآمدتر با رشته‌ها (Threads) کار می‌کنند. 

Intel: پردازنده‌های Intel به طور سنتی در عملکرد تک هسته‌ای که در برخی بازی‌ها و برنامه‌ها مهم است، قوی‌تر بوده‌اند. با این حال، نسل‌های جدیدتر پردازنده‌های Intel در حال کم کردن این فاصله هستند. 

2. قیمت: 

AMD: پردازنده‌های AMD به طور کلی ارزش بهتری نسبت به قیمت را ارائه می‌دهند، به این معنی که می‌توانید با صرف هزینه کمتر، عملکرد بهتری را به دست آورید. 

Intel: پردازنده‌های Intel به طور کلی گران‌تر هستند، به خصوص در رده‌های بالاتر اما از قدرت و کارایی بالا در بازی‌ها بهره می‌برند. 

3. مصرف برق: 

AMD: پردازنده‌های AMD به طور کلی مصرف برق کمتری نسبت به پردازنده‌های Intel با عملکرد مشابه دارند. این امر می‌تواند به کاهش مصرف انرژی و گرمای تولیدی سیستم شما کمک کند. 

Intel: پردازنده‌های Intel به طور کلی مصرف برق بیشتری دارند، به خصوص در مدل‌های پرقدرت. 

4. قابلیت اورکلاک: 

AMD: اکثر پردازنده‌های AMD قابلیت اورکلاک را ارائه می‌دهند، به این معنی که می‌توانید با تنظیمات دستی، سرعت کلاک آن‌ها را افزایش دهید و به طور بالقوه عملکرد بیشتری را در بازی‌ها به دست آورید. 

Intel: برخی از پردازنده‌های Intel قابلیت اورکلاک را دارند، اما این قابلیت بیشتر در مدل‌های رده بالا و با قیمتی بالاتر وجود دارد. 

5. گرافیک مجتمع: 

AMD: پردازنده‌های AMD به طور کلی گرافیک مجتمع قوی‌تری را در مقایسه با Intel ارائه می‌دهند. این امر می‌تواند برای بازی سبک و استفاده‌های روزمره مفید باشد. 

Intel: پردازنده‌های Intel گرافیک مجتمع ضعیف‌تری دارند، و اگر قصد دارید بازی‌های سنگین را انجام دهید، به کارت گرافیک مجزا نیاز خواهید داشت. 

از نظر انتخاب بین پردازنده‌های Intel و AMD برای بازی‌های کامپیوتری، هر دو شرکت پردازنده‌های قدرتمندی را ارائه می‌دهند. Intel به طور کلی برای بازی‌ها با نیاز به عملکرد تک رشته‌ای (single-threaded) مانند برخی بازی‌های سنگین گرافیکی و معروف، مثل شبیه‌سازهای پرواز، بهتر عمل می‌کند. از طرف دیگر، پردازنده‌های AMD با توجه به تعداد بیشتر هسته‌ها و رشته‌ها، برای بازی‌هایی که به نیاز چندرشته (multi-threaded) بیشتری دارند مانند بازی‌های محاسباتی و چندنفره، بهتر عمل می‌کنند. بنابراین، انتخاب بین Intel و AMD بستگی به نوع بازی‌های مورد علاقه شما و سایر نیازهای سیستمی دارد که بهتر است با توجه به این عوامل تصمیم‌گیری کنید.

مودیفایر در پردازنده‌های اینتل و تایر در پردازنده‌های AMD

اگر دقت کنید در بالا اشاراتی به مودیفایر در پردازنده‌های اینتل و تایر در پردازنده‌های AMD داشتیم. اما منظور از این دو چیست و چه چیزی را از روی آنها می‌توان متوجه شد؟ خب! همانطور که در بالا هم گفتیم علائم اختصاری i3، i5، i7 و i9 که بعد از کلمه Core در پردازنده‌های اینتل می‌آید به مودیفایر و عددی که در پردازنده‌های Ryzen شرکت AMD بلافاصله بعد از کلمه Ryzen می‌آید به تایر شهرت دارد. این عدد یکی از اعداد 3، 5، 7 و 9 است و تنها تفاوتش با مودیفایر در نداشتن حرف i قبل از این اعداد است.

همانطور که قبلا هم گفتیم هر چقدر عدد نسل یا سری ساخت بالاتر باشد به معنای جدیدتر بودن پردازنده و متعاقبا بهتر بودن آن است اما عدد تایر یا مودیفایر هر چقدر بزرگتر باشد به معنای جدیدتر بودن پردازنده نیست ولی قطعا به معنای قوی‌تر بودن آن است البته به شرط آنکه نسل یا سری ساخت دو پردازنده‌ای که با هم مقایسه می‌کنید یکی باشد. مثلا اگر دو پردازنده اینتل داشته باشید که هر دو به نسل یازدهم تعلق داشته باشند و یکی Core i7 و دیگری Core i5 باشد آن وقت حتما پردازنده Core i7 از پردازنده Core i5 قوی‌تر است اما اگر یک پردازنده Core i7 نسل دهم را با یک پردازنده Core i5 نسل دوازدهم مقایسه کنید نمی‌توانید بگویید به صرف داشتن مودیفایر i7 پردازنده Core i7 قوی‌تر است. در واقع این پردازنده Core i5 است که به دلیل تعلق داشتن به نسل بالاتر قوی‌تر است. 

برای روشن‌تر شدن آنچه در بالا گفتیم به این مثال توجه کنید. دو پردازنده Core i5 12600K و Core i7 10700K که اولی متعلق به نسل دوازدهم و دومی متعلق به نسل دهم است را در نظر بگیرید. بر اساس تست‌های معتبر Cinebench R23، Geekbench 6 و PassMark CPU عملکرد پردازنده Core i5 12600K بین 37 تا 47 درصد بهتر از پردازنده Core i7 10700K بوده است. همچنین پردازنده گرافیکی که روی تراشه پردازنده Core i5 12600K‌ قرار گرفته یعنی Intel UHD 770 حدودا دو برابر قوی‌تر از پردازنده گرافیکی پردازنده Core i7 10700K یعنی Intel UHD 630 است ضمن آنکه پردازنده Core i5 12600K از حافظه رم DDR5 نیز پشتیبانی می‌کند در حالی که پردازنده Core i7 10700K تنها از حافظه رم DDR4 پشتیبانی می‌کند. 

همانطور که می‌بینید برای تشخیص قدرت پردازنده‌های اینتل ابتدا باید به نسل آنها توجه کنید و سپس اگر نسل دو پردازنده یکی بود در مرحله بعد می‌توانید به مودیفایر آنها توجه کنید. در مورد پردازنده‌های Ryzen‌ شرکت AMD نیز دقیقا به همین شکل است یعنی اول باید به سری ساخت دو پردازنده توجه کنید و اگر سری ساخت آنها یکی بود به عدد تایرشان مراجعه کنید. به عنوان مثال دو پردازنده Ryzen 9 7950X و Ryzen 7 7700X را در نظر بگیرید. هر دو این پردازنده‌ها به سری 7000 تعلق دارند ولی چون عدد تایر پردازنده Ryzen 9 7950X بزرگتر است این پردازنده قوی‌تر است و این همان چیزی است که در تست‌های معتبر برای سنجش قدرت پردازنده نیز اثبات شده است: بر اساس سه تست معتبر Cinebench R23، Geekbench 6 وPassMark CPU  پردازنده Ryzen 9 7950X در عملکرد تکی هسته‌ها تنها 2 درصد بهتر از پردازنده Ryzen 7 7700X‌ بوده در حالی که همین پردازنده در عملکرد گروهی هسته‌ها بین 25 تا 93 درصد بهتر از پردازنده دیگر بوده است. 

پیشوندها در نام پردازنده‌ها

در انتهای نام برخی از پردازنده‌های اینتل یا AMD حرفی ممکن است بیاید که به آن پیشوند می‌گویند. این حرف در پردازنده‌های اینتل و AMD معنی خاص خود را دارد و بعضی مواقع به صورت دو حرفی هم می‌آید. معنای پیشوندهای مختلف را برای پردازنده‌های اینتل و AMD می‌توانید در جدول زیر ببینید فقط توجه داشته باشید که مقصود از پردازنده گرافیکی در این جدول، پردازنده گرافیکی مجتمع یا همان پردازنده‌‌ای است که روی تراشه پردازنده اصلی قرار گرفته لذا اگر گفته می‌شود پردازنده گرافیکی قوی، منظور، قوی در مقایسه با سایر پردازنده‌های گرافیکی مجتمع است نه پردازنده‌های گرافیکی مجزا. همچنین منظور از اورکلاک استفاده از یک پردازنده با سرعتی بیش از سرعت استاندارد آن است که البته باعث گرم شدن بیشتر و کاهش عمر آن در درازمدت می‌شود. ضمنا در مواردی که خط فاصله گذاشته شده به این معناست که آن پیشوند در پردازنده برند مربوطه به کار نمی‌رود.

اصطلاحات تخصصی مربوط به پردازنده

در ادامه به توضیح برخی از اصطلاح‌های پردازنده می‌پردازیم: 

لیتوگرافی

لیتوگرافی در دنیای پردازنده‌ها حکم چاپ عکس روی ویفر سیلیکونی را دارد. این فرآیند پیچیده برای ایجاد مدارهای ریز الکترونیکی روی تراشه‌ها (CPU، RAM، GPU) استفاده می‌شود. با لیتوگرافی دقیق‌تر، ترانزیستورها کوچک‌تر و تراشه‌ها قدرتمندتر می‌شوند. همچنین می‌توان تعداد ترانزیستورها را در یک فضای مشخص افزایش داد و به این ترتیب، قدرت پردازش را ارتقا داد. لیتوگرافی نقشی کلیدی در کاهش مصرف انرژی و تولید گرمای کمتر نیز دارد. دقت لیتوگرافی با نانومتر (nm) اندازه‌گیری می‌شود و هرچه عدد نانومتر کوچکتر باشد، فرآیند پیشرفته‌تر است. چالش‌های لیتوگرافی شامل کنترل دقیق ابعاد، کاهش نقص‌ها و افزایش بازده تولید است. دانش لیتوگرافی به شما کمک می‌کند تا انتخاب آگاهانه‌تری در خرید قطعات کامپیوتری داشته باشید و از عملکرد و کارایی سیستم خود اطمینان حاصل کنید. 

هستۀ پردازش یا Core

هسته پردازنده، مغز کامپیوتر شما۲ست. هر هسته واحد پردازشی مستقلی است که دستورالعمل‌ها را دریافت، پردازش می‌کند و اجرا می‌کند. به عبارتی، هرچه تعداد هسته‌ها بیشتر باشد، کامپیوتر شما می‌تواند وظایف بیشتری را به طور همزمان انجام دهد. هسته‌ها در دو نوع واقعی و مجازی وجود دارند. هسته‌های واقعی مستقل عمل می‌کنند، در حالی که هسته‌های مجازی از طریق تقسیم‌بندی هسته‌های واقعی به چند بخش، ایجاد می‌شوند. انتخاب تعداد هسته مناسب به نیازهای شما بستگی دارد. برای مثال، اگر به طور همزمان با برنامه‌های سنگین کار می‌کنید یا بازی‌های حرفه‌ای انجام می‌دهید، به سیستم با هسته‌های بیشتر نیاز دارید. به خاطر داشته باشید که تعداد هسته‌ها تنها عامل تعیین‌کننده‌ی عملکرد سیستم نیست و باید به سرعت کلاک، حافظه پنهان و سایر اجزای سیستم نیز توجه کنید. 

رشتۀ پردازش یا Thread

رشته یا Thread در دنیای پردازنده‌ها مانند کارمندان یک کارخانه عمل می‌کنند. هر Thread وظیفه‌ای خاص را به طور همزمان با سایر Threadها انجام می‌دهد و این امر به افزایش کارایی و سرعت پردازش کمک می‌کند. به عنوان مثال، در هنگام اجرای یک بازی، یک Thread ممکن است به بارگذاری گرافیک بپردازد، Thread دیگر محاسبات مربوط به هوش مصنوعی را انجام دهد و Thread سوم کنترل ورودی کاربر را مدیریت کند. 

تعداد Threadهایی که یک پردازنده می‌تواند به طور همزمان اجرا کند، به تعداد هسته‌ها و قابلیت Hyper-Threading آن بستگی دارد. Hyper-Threading به هر هسته اجازه می‌دهد تا دو Thread را به طور همزمان اجرا کند. استفاده از Threadها در برنامه‌های سنگین مانند ویرایش ویدیو، رندرینگ و بازی‌های حرفه‌ای بسیار مفید است. با این حال، توجه به این نکته ضروری است که همه برنامه‌ها از Threadها به طور کامل استفاده نمی‌کنند. انتخاب پردازنده با تعداد Thread مناسب به نیازهای شما و نوع برنامه‌هایی که اجرا می‌کنید بستگی دارد. 

فرکانس پایه یا Base

فرکانس پایه، که با واحد گیگاهرتز (GHz) اندازه‌گیری می‌شود، سرعت کلاک پردازنده را نشان می‌دهد. به عبارتی، فرکانس پایه بیانگر تعداد دفعاتی است که یک هسته در هر ثانیه می‌تواند یک دستورالعمل را پردازش کند. به طور کلی، هرچه فرکانس پایه بالاتر باشد، پردازنده سریع‌تر است. با این حال، به خاطر داشته باشید که فرکانس پایه تنها عامل تعیین‌کننده‌ی عملکرد سیستم نیست و باید به تعداد هسته‌ها، حافظه پنهان و سایر اجزای سیستم نیز توجه کنید. 

انتخاب فرکانس پایه مناسب به نیازهای شما و نوع برنامه‌هایی که اجرا می‌کنید بستگی دارد. اگر به دنبال عملکرد بالا در بازی‌های حرفه‌ای یا برنامه‌های سنگین هستید، به پردازنده با فرکانس پایه بالا نیاز دارید. با این حال، توجه به این نکته ضروری است که فرکانس پایه بالا می‌تواند به مصرف برق بیشتر و تولید گرمای بیشتر منجر شود. 

فرکانس افزایشی یا Boost

فرکانس افزایشی (Turbo Boost/Precision Boost) در برخی از CPUهای مدرن، سرعت کلاک را در شرایط خاص به طور خودکار افزایش می‌دهد تا عملکرد را ارتقا دهد. 

مزایا: 

•    افزایش عملکرد در مواقع نیاز

•    راندمان و مصرف انرژی بهتر از اورکلاک دستی

•    بدون نیاز به تنظیمات پیچیده

معایب: 

•    محدود به مدل‌های خاص CPU

•    افزایش جزئی عملکرد در برخی موارد

•    نیاز به سیستم خنک‌کننده قوی

نکات مهم: 

•    در همه CPUها وجود ندارد

•    به مادربرد سازگار نیاز دارد

•    سیستم خنک‌کننده باید قدرتمند باشد

اگر به دنبال حداکثر عملکرد هستید و سیستم خنک‌کننده قوی دارید، این قابلیت می‌تواند انتخاب خوبی باشد. 

توان مصرفی میانگین یا TDP

TDP مخفف Thermal Design Power به معنای توان طراحی حرارتی است. این عدد در واقع حداکثر گرمایی (بر حسب وات) را نشان می‌دهد که یک پردازنده (CPU) یا کارت گرافیک (GPU) در شرایط عادی کار تولید می‌کند. 

اهمیت TDP:

•    انتخاب سیستم خنک‌کننده مناسب: به شما کمک می‌کند تا سیستم خنک‌کننده‌ای را انتخاب کنید که به اندازه کافی برای خنک کردن پردازنده یا کارت گرافیک شما قدرتمند باشد. 

•    مصرف برق: می‌تواند نشان‌دهنده‌ی مصرف برق تقریبی پردازنده یا کارت گرافیک باشد. 

•    محدودیت‌های حرارتی: به شما کمک می‌کند تا از گرم شدن بیش از حد پردازنده یا کارت گرافیک و آسیب دیدن آن جلوگیری کنید. 

نکاتی در مورد TDP:

•    TDP فقط حداکثر گرمای تولید شده را نشان می‌دهد و ممکن است در شرایط مختلف (مانند اورکلاک یا بازی‌های سنگین) بیشتر باشد. 

•    TDP معیار کاملی برای مقایسه عملکرد پردازنده‌ها یا کارت‌های گرافیک نیست. 

•    عوامل دیگری مانند فرکانس پایه، تعداد هسته‌ها، حافظه پنهان و معماری پردازنده نیز در عملکرد نقش دارند. 

با این حال، توجه به این نکته ضروری است که TDP بالاتر می‌تواند به مصرف برق بیشتر و تولید گرمای بیشتر منجر شود. 

حافظۀ Cache

حافظه پنهان (Cache) در دنیای کامپیوتر حکم انبار اختصاصی را دارد که اطلاعات پرمصرف را به طور موقت در خود ذخیره می‌کند تا دسترسی به آن‌ها با سرعت برق و باد انجام شود. این امر نه تنها سرعت کلی سیستم را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد، بلکه مصرف برق را نیز به دلیل نیاز کمتر به دسترسی به حافظه اصلی، کاهش می‌دهد. حافظه‌های پنهان در سطوح مختلف با سرعت و ظرفیت‌های متفاوت وجود دارند: 

• حافظه پنهان سطح ۱ (L۱ Cache): سریع‌ترین حافظه پنهان با ظرفیت کم است که در داخل هسته پردازنده قرار دارد و به طور اختصاصی برای هر هسته در نظر گرفته شده است. 
• حافظه پنهان سطح ۲ (L۲ Cache): کمی کندتر از L۱ Cache است اما ظرفیت بیشتری دارد و بین هسته‌های پردازنده به اشتراک گذاشته می‌شود. 
• حافظه پنهان سطح ۳ (L۳ Cache): کندترین حافظه پنهان با بیشترین ظرفیت است که بین تمام هسته‌های پردازنده و واحدهای گرافیکی به اشتراک گذاشته می‌شود. 

اگر به دنبال حداکثر عملکرد در بازی‌های حرفه‌ای یا برنامه‌های سنگین هستید، به پردازنده با حافظه پنهان L۳ بزرگ نیاز دارید. همچنین، توجه به سرعت حافظه پنهان (بر حسب نانوثانیه) به خصوص برای حافظه‌های پنهان L۱ و L۲ حائز اهمیت است. 

نکته: حافظه پنهان به طور خودکار توسط سیستم عامل مدیریت می‌شود و نیازی به تنظیم دستی آن توسط کاربر نیست. علاوه بر حافظه پنهان پردازنده، حافظه پنهان در کارت‌های گرافیک نیز وجود دارد که وظایف مشابهی را برای تسریع پردازش‌های گرافیکی انجام می‌دهد. 

فرکانس، تعداد کانال، پهنای باند و مقدار و نوع حافظۀ قابل پشتیبانی

سیستم‌های جدید و نیازمند به پردازش گرافیکی و عملکرد بالا، معمولاً از سخت‌افزارهای پیشرفته و قابلیت‌های خاصی در حافظه استفاده می‌کنند. در زیر به موارد مورد نیاز برای حافظه‌های مناسب برای بازی‌ها، نرم‌افزارها و همچنین نحوه تأثیر آن‌ها بر پردازنده‌ها اشاره می‌کنم: 

۱- مقدار و نوع حافظه قابل پشتیبانی: 

مقدار حافظه: حافظه RAM (Random Access Memory) به عنوان حافظه اصلی کامپیوتر در حین اجرای بازی‌ها استفاده می‌شود. برای بازی‌های مدرن، حداقل ۱۶ گیگابایت حافظه RAM توصیه می‌شود. بازی‌هایی که برای اجرا نیاز به حافظه بیشتر دارند، مانند بازی‌های VR (واقعیت مجازی) یا بازی‌های با گرافیک پیشرفته، ممکن است به بیش از ۱۶ گیگابایت حافظه نیاز داشته باشند. در زمینه نرم‌افزار حداقل میزان حافظه موقتی که برای اجرای اکثرا نرم افزارها نیاز دارید ۸ گیگابات و میزان رم پیشنهادی در حال حاضر ۳۲ گیگابایت است. 

نوع حافظه: استفاده از حافظه DDR4 (Double Data Rate ۴) یا DDR5 برای بازی‌ها و نرم‌افزارهای سنگین پیشنهاد می‌شود. حافظه DDR5 سریع‌تر از DDR4 است و عملکرد بهتری را در سیستم ارائه می‌دهد. 

۲- فرکانس حافظه قابل پشتیبانی: 

فرکانس حافظه (مانند 3200MHz، 3600MHz و غیره) نشان دهنده سرعت انتقال داده‌ها درون حافظه است. پردازنده‌های مدرن با فرکانس حافظه بالا بهتر عمل می‌کنند. برای بازی‌ها، حافظه با فرکانس بالا (مثلاً 3200MHz یا بالاتر) توصیه می‌شود تا کارایی سیستم بهبود یابد. 

نکته: حافظه‌هایی که برای سیستم خود تهیه می‌کنید بهتر است هم فرکانس باشند تا کارایی سیستم شما به بالاترین حد برسد. 

3. تعداد کانال‌های حافظه: 

تعداد کانال‌های حافظه نشان دهنده طریقه ارتباط حافظه با پردازنده است. حافظه دو کاناله (Dual Channel) عملکرد بهتری نسبت به حافظه یک کاناله (Single Channel) دارد. برای اجرای بازی‌هایی با گرافیک پیشرفته، نرم‌افزارهای سنگین استفاده از حافظه با دو کانال (Dual Channel) توصیه می‌شود. 

4. پهنای باند حافظه: 

پهنای باند حافظه نشان دهنده میزان داده‌هایی است که می‌تواند از حافظه به پردازنده انتقال یابد. پهنای باند بالا باعث افزایش سرعت و کارایی سیستم در اجرای بازی‌ها و انتقال اطلاعات می‌شود. برای بازی‌های مدرن، حافظه با پهنای باند بالا (مثلاً 30GB/s یا بالاتر) توصیه می‌شود. 

به طور کلی، انتخاب حافظه مناسب برای بازی‌ها نقش مهمی در بهبود عملکرد سیستم و تجربه بازی شما دارد. حافظه با مقدار کافی، فرکانس بالا، دو کاناله، و پهنای باند بالا بهترین عملکرد را در بازی‌ها ارائه می‌دهد. همچنین، توجه به سازگاری حافظه با پردازنده و سایر اجزای سیستم (مانند مادربورد) نیز حیاتی است تا از بهینه‌ترین کارایی در سیستم خود برخوردار شوید. 

گرافیک مجتمع یا iGPU

گرافیک مجتمع یا iGPU (Integrated Graphics Processor) واحدی است که روی پردازنده (CPU) قرار گرفته و وظایف پردازش گرافیکی را به طور مجزا انجام می‌دهد. برخلاف کارت گرافیک مجزا که به طور مستقل روی مادربرد نصب می‌شود، iGPU هسته‌های گرافیکی را در داخل خود CPU دارد و از حافظه رم سیستم به عنوان حافظه ویدیویی استفاده می‌کند. 

مزایای iGPU:

• قیمت پایین‌تر: به دلیل اینکه iGPU روی CPU قرار گرفته، نیازی به خرید کارت گرافیک مجزا نیست و این امر باعث کاهش هزینه نهایی سیستم می‌شود. 
• مصرف برق کمتر: به دلیل استفاده از هسته‌های گرافیکی کم‌مصرف، iGPU مصرف برق کمتری نسبت به کارت‌های گرافیک مجزا دارد. 
• ابعاد کوچکتر: عدم نیاز به کارت گرافیک مجزا، ابعاد سیستم را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد و آن را برای استفاده در سیستم‌های کوچک مانند لپ‌تاپ‌ها و کیس‌های Mini-ITX مناسب می‌کند.

معایب iGPU:

• عملکرد ضعیف‌تر: به طور کلی، iGPU عملکرد ضعیف‌تر نسبت به کارت‌های گرافیک مجزا دارد و برای بازی‌های حرفه‌ای یا برنامه‌های گرافیکی سنگین مناسب نیست. 
• حافظه اشتراکی: از آنجایی که iGPU از حافظه رم سیستم به عنوان حافظه ویدیویی استفاده می‌کند، می‌تواند در مصرف حافظه با سایر برنامه‌های در حال اجرا در سیستم رقابت کند. 

اگر به دنبال یک سیستم اقتصادی برای کارهای روزمره، وب‌گردی، تماشای فیلم و انجام بازی‌های سبک هستید، iGPU می‌تواند گزینه مناسبی برای شما باشد. با این حال، اگر به دنبال حداکثر عملکرد گرافیکی برای بازی‌های حرفه‌ای یا برنامه‌های گرافیکی سنگین هستید، به یک کارت گرافیک مجزا با قدرت پردازش بالا نیاز دارید. 

نسل PCIe

PCIe مخفف Peripheral Component Interconnect Express است که یک استاندارد اتصال برای اتصال انواع مختلف کارت‌های جانبی به مادربرد کامپیوتر می‌باشد. نسل‌های مختلف PCIe در سرعت انتقال داده و تعداد خطوط (Lane) با یکدیگر تفاوت دارند. 

•    سرعت انتقال داده: بر حسب گیگابایت بر ثانیه (GB/s) اندازه‌گیری می‌شود و نشان می‌دهد که چه مقدار داده می‌تواند در هر ثانیه بین کارت جانبی و مادربرد منتقل شود. 

•    تعداد خطوط: هر خط می‌تواند یک مسیر جداگانه برای انتقال داده باشد. هرچه تعداد خطوط بیشتر باشد، پهنای باند و سرعت انتقال داده نیز بیشتر خواهد بود. 

جدول زیر خلاصه‌ای از نسل‌های مختلف PCIe، سرعت انتقال داده و تعداد خطوط آن‌ها را نشان می‌دهد:

پردازنده‌های ارزان

اگر به دنبال پرداخت کمترین هزینه ممکن برای خرید پردازنده هستید و استفاده‌تان از کامپیوتر از مصارف روزمره فراتر نمی‌رود می‌توانید سراغ پردازنده‌های Celeron یا Pentium Gold اینتل یا Athlon شرکت AMD‌ بروید. قدرت این پردازنده‌ها از یک پردازنده Core i3 یا Ryzen 3 هم کمتر است و حتی برخی آنها را برای کاربری‌های عمومی هم توصیه نمی‌کنند ولی باید بگوییم این پردازنده‌ها کمترین قیمت را هم در مقایسه با سایر پردازنده‌ها دارند طوری که حتی کاربرانی با کمترین بودجه نیز قادر به خرید آنها خواهند بود. فقط اینکه از آنها نباید انتظار قدرت یا عملکرد خیلی خوبی را داشته باشید و بعضا شاید باز کردن برنامه‌ها یا بالا آمدن ویندوز با آنها به زمان بیشتری نیاز داشته باشد. 

برای کاربری‌های مختلف چه پردازنده‌ای مناسب است؟

برای جواب به این سوال قبل از هر چیز باید با کاربری‌های کامپیوتر آشنا باشیم. کاربری‌های کامپیوتر به طور کلی به سه دسته کاربری عمومی، کاربری طراحی و کاربری گیمینگ تقسیم می‌شوند و سایر کاربری‌ها ذیل این سه کاربری یا خیلی نزدیک به آنها قرار می‌گیرند مثل کاربری دانش‌آموزی که زیرمجموعه کاربری عمومی است یا کاربری حسابداری که خیلی نزدیک به این کاربری است. اما هر کدام از کاربری‌های فوق دقیقا چه هستند و چه استفاده‌هایی را در بر می‌گیرند؟ در جواب باید بگوییم کاربری عمومی شامل استفاده‌های روزمره از کامپیوتر همچون وبگردی، کار کردن با فایل‌های آفیس و برنامه‌های سبک، دیدن فیلم و عکس و مواردی از این قبیل می‌شود؛ کاربری طراحی نه تنها شامل این مصارف بلکه شامل کار با برنامه‌های سنگین طراحی و گرافیکی همچون ادوب فتوشاپ و ادوب پرمیر می‌شود و بالاخره کاربری گیمینگ شامل اجرای جدیدترین بازی‌ها با سنگین‌ترین تنظیمات گرافیکی می‌شود که معمولا هم به سخت‌افزاری قدرتمند نیاز دارد. 

یک پردازنده Core i3 از چند نسل قبل (پنج یا شش نسل قبل) یا مشابه آن از بین پردازنده‌های AMD یعنی پردازنده‌های Ryzen 3 که سری ساخت‌شان هم قدیمی‌تر است (مثلا سری 3000) برای کاربری عمومی مناسبند. این پردازنده‌ها خیلی قوی نیستند ولی توجه داشته باشید که استفاده‌های روزمره هم به پردازنده قوی نیاز ندارند و اگر برای چنین استفاده‌هایی پردازنده خیلی قوی بخرید هزینه اضافی کرده‌اید. از پردازنده‌های Core i5 یا Ryzen 5 در سیستم‌های میان‌رده استفاده می‌شود. این سیستم‌ها برای کاربری عمومی و کمی بیشتر از آن مناسبند. اگر نسل یا سری ساخت این پردازنده‌ها قدیمی‌تر باشد بیشتر به درد همان کاربری عمومی می‌خورند ولی اگر جدیدتر باشد حتی برای گیمینگ یا اجرای برنامه‌های گرافیکی هم مناسب می‌شوند مثلا از پردازندهCore i5  نسل دوازدهم که در حال حاضر یکی از جدیدترین‌هاست حتی در لپ تاپ‌های گیمینگ اقتصادی هم استفاده شده است. 

از پردازنده‌های Core i7 و Ryzen 7 در صورتی که نسل یا سری ساخت‌شان قدیمی‌تر باشد در سیستم‌های میان‌رده و گیمینگ اقتصادی استفاده می‌شود ولی در صورتی که نسل یا سری ساخت این پردازنده‌ها بالا باشد در این صورت کاملا مناسب سیستم‌های گیمینگ رده‌بالا خواهند شد یا به عبارت دیگر اگر می‌خواهید یک سیستم گیمینگ رده‌بالا ببندید (اسمبل کنید) بهتر است پردازنده آن را از بین پردازنده‌های Core i7 یا Ryzen 7 از جدیدترین نسل یا سری ساخت انتخاب کنید. پردازنده‌های Core i9 و Ryzen 9 از پردازنده‌های Core i7 و Ryzen 7 هم قوی‌ترند و برای سیستم‌های گیمینگ حرفه‌ای مناسبند. قیمت این پردازنده‌ها هم چیزی بین 100 تا 120 دلار گران‌تر از پردازنده‌های Core i7 یا Ryzen 7 است و البته باید بگوییم بیشترین قیمت را بین پردازنده‌های هم‌نسل با خود دارند.