چه سخت‌افزارهایی برای بازی اهمیت دارند؟

سخت‌افزارها کلا بر اساس اهمیت‌شان در اجرای بازی‌ها به چهار دسته تقسیم می‌شوند: اول سخت‌افزارهایی که به صورت مستقیم در اجرای بازی‌ها تاثیر دارند، دوم مانیتور که وجود آن یک الزام است و بدون شک برای اجرای خوب بازی‌ها باید کیفیت بالاتری هم داشته باشد، سوم سخت‌افزارهایی که نه به صورت مستقیم بلکه به صورت غیرمستقیم در اجرای بازی‌ها تاثیر دارند و  بالاخره چهارم سخت‌افزارهایی که رابط بین کاربر و بازی هستند و کاربر از طریق آنها با بازی ارتباط برقرار می‌کند. این دسته‌بندی را برای دسترسی سریع‌تر در جدول زیر آورده‌ایم.

یک قانون کلی!

قبل از اینکه به این موضوع بپردازیم که چه سخت‌افزارهایی اهمیت بیشتری در بازی‌ها دارند باید بگوییم یک قانون کلی در این زمینه وجود دارد و آن هم اینکه هر چقدر سخت‌افزاری قوی‌تر باشد عملکردش در اجرای بازی‌ها بهتر و البته قیمتش هم بیشتر است پس گران‌تر بودن یک قطعه مساوی است با عملکرد بهتر آن در بازی‌ها و اگر هزینه برایتان مهم نیست پیشنهاد می‌کنیم لپ تاپی بخرید که گران‌تر است و به همین شکل اگر کامپیوتر رومیزی می‌بندید (اسمبل می‌کنید) قطعاتی بخرید که گران‌ترند. اما برای بسیاری از ما هزینه هم مهم است و لذا بد نیست بدانیم کدام قطعات در اجرای بازی‌ها اهمیت بیشتری دارند تا بتوانیم بودجه‌مان را بر همان اساس تنظیم کنیم.

پردازنده اصلی

پردازنده اصلی کار پردازش‌های منطقی و ریاضی بازی را انجام می‌دهد و هر چقدر قوی‌تر باشد بازی روان‌تر اجرا خواهد شد؛ داشتن سرعت پردازش بالا، حافظه کش و هسته‌های بیشتر و فناوری ساخت با نانومتر پایین‌تر در آن اهمیت دارد. اگر چک کردن این اطلاعات فنی برایتان مشکل است پیشنهاد می‌کنیم به نسل پردازنده توجه کنید. هر چقدر نسل پردازنده بالاتر باشد عملکرد بهتری هم خواهد داشت. البته توجه داشته باشید پردازنده‌های Core i3‌ اینتل برای بازی مناسب نیستند؛ پردازنده‌های Core i5 عملکرد قابل‌قبولی در بازی‌ها دارند و پردازنده‌های Core i7 و پردازنده Core i9 به ترتیب بهترین عملکرد را در بازی‌ها دارند.  

در حال حاضر پردازنده‌های نسل 12 و پردازنده نسل 13 اینتل بهترین گزینه برای گیمرها هستند و بهترین عملکرد را هم دارند ولی اگر می‌خواهید کمی صرفه‌جویی کرده باشید باید بگوییم پردازنده‌های نسل 10 و پردازنده نسل 11 هم عملکرد قابل‌قبولی در بازی‌ها دارند. در مورد پردازنده‌های AMD باید بگوییم در حال حاضر سری Ryzen جدیدترین است و از میان آنها پردازنده‌های Ryzen 7 و پردازنده های Ryzen 9 که چهار رقم بعدی آنها 5000 یا 7000 باشد مناسب بازی هستند. البته در این چهار رقم، رقم اول مهم است و جای صفرها می‌توانند ارقام دیگری قرار بگیرند.

کارت گرافیک

کارش پردازش اطلاعات گرافیکی است و اهمیتش شاید حتی به اندازه پردازنده اصلی باشد. وجود یک کارت گرافیک قوی برای اجرای بازی‌ها به خصوص بازی‌های حادثه‌ای و مسابقه‌ای که صحنه‌ها در آنها به سرعت تغییر می‌کنند نه تنها لازم بلکه یک ضرورت است. کارت‌های گرافیک GeForce‌ سری RTX و Radeon سری RX‌ مناسب بازی‌اند. البته هر کدام از این سری‌ها دارای مدل‌های مختلفی است و بدون شک هر چقدر عدد مدل بالاتر باشد بهتر است. مثلا کارت‌های گرافیک سری RTX‌ دارای مدل‌های RTX3050، RTX3060، RTX3070، RTX3080 و RTX3090 هستند که به ترتیب عملکرد بهتری هم در اجرای بازی‌ها دارند اما حتی پایین‌رده‌ترین این کارت‌ها یعنی 3050 نیز عملکرد قابل‌قبولی در بازی‌های جدید داشته و آنها را با فریم ریت نزدیک به 60 اجرا کرده است (با سنگین‌ترین تنظیمات گرافیکی). 

البته کارت گرافیک RTX 4090 نیز در بازار موجود است که قیمتش به تنهایی به اندازه یک لپ تاپ گیمینگ است ولی عملکردش هم تا 460% بهتر از کارت گرافیک RTX 3050 است (حدود 4.5 برابر). اگر بودجه‌تان متوسط است پیشنهاد ما خرید کارت گرافیک RTX 3070 است که هم عملکرد خوبی در بازی‌ها و هم قیمت مناسبی دارد. از میان کارت‌های گرافیک Radeon، سری RX برای بازی مناسب است و از میان مدل‌های مختلف این سری، Radeon RX 5600 عملکردی در حد GeForce RTX 3050 دارد. هر چقدر عدد چهار رقمی که بعد از RX می‌آید بزرگتر باشد بهتر است. مثلا کارت گرافیک RX 6800، RX 6900‌ و RX 7900 به ترتیب عملکرد بهتری در اجرای بازی‌ها دارند و می‌توان آنها را از لحاظ قدرت پردازش، متناسب با کارت‌های گرافیک RTX 3070، RTX 3080 و RTX 3090 دانست.

حافظه رم

حداقل حافظه رم موردنیاز برای اجرای بازی‌های جدید 16 گیگابایت است اما نوع و سرعت باس یا همان فرکانس حافظه رم نیز مهم است. هر چقدر این سرعت بیشتر باشد ارتباط بین پردازنده اصلی و حافظه رم سریعتر اتفاق خواهد افتاد که نتیجه‌اش اجرای سریعتر بازی خواهد بود. در حال حاضر جدیدترین نسخه از حافظه‌های رم، حافظه‌های رم DDR5 هستند که سرعت باس آنها عددی بین 4400 تا 7600 مگاهرتز است ( برای اطلاع از آن باید به مشخصات فنی حافظه مراجعه کنید). 

البته حافظه‌های رم DDR4‌ نیز برای بازی مناسبند ولی سرعت‌شان از 3200 مگاهرتز تجاوز نمی‌کند در عوض قیمت کمتری هم دارند. موضوع دیگری که در اجرای سریعتر بازی‌ها تاثیرگذار است استفاده از حافظه رم به صورت دوتایی یا همان Dual-Channel است. حافظه‌های رمی که Dual-Channel باشند در دو شیار روی مادربورد نصب می‌شوند و هر دو حافظه می‌توانند در آن واحد با پردازنده اصلی ارتباط برقرار کنند لذا سرعت پردازش اطلاعات نسبت به زمانی که فقط یک حافظه در یک شیار نصب شود بیشتر است. مثلا اگر شما دو حافظه رم 8 گیگابایتی Dual-Channel داشته باشید بهتر است زمانی است که یک حافظه رم 16 گیگابایتی دارید.

مانیتور

نزدیک به 90 درصد ارتباط کاربر با بازی به صورت بصری است و از طریق مانیتور اتفاق می‌افتد پس کیفیت نمایشگر بسیار مهم است. نمایشگری که برای بازی مناسب است باید حداقل از وضوح تصویری Full HD (1920*1080)‌ پشتیبانی کند؛ سرعت بازآوری تصویر (ریفرش ریت) آن حداقل 60 هرتز باشد؛ زمان پاسخ (Response Time) آن بین 1 تا 5 میلی‌ثانیه باشد (هر چه کمتر، بهتر) و بالاخره اینکه پنل آن از نوع IPS باشد و طیف رنگ‌های sRGB را تا 100 درصد پوشش دهد. 

هر چقدر وضوح تصویری نمایشگر بیشتر باشد آن نمایشگر می‌تواند تعداد پیکسل‌های بیشتری را هم در عرض و هم در طول نشان دهد و لذا تصویرش نیز شفاف‌تر و واضح‌تر خواهد بود لیکن باید به این نکته هم توجه کرد که تعداد پیکسل‌های بیشتر به پردازش بیشتری هم از طرف کارت گرافیک نیاز خواهد داشت و این یعنی اگر نمایشگری با وضوح تصویری 2K یا 4K دارید و می‌خواهید با همین وضوح‌های تصویری هم بازی کنید آن وقت باید کارت گرافیک قوی‌تری هم روی سیستم‌تان نصب کنید. 

ریفرش ریت و زمان پاسخ، هر دو ارتباط مستقیمی با حرکت‌ها در بازی دارند. هر چقدر ریفرش ریت بالاتر و زمان پاسخ کمتر باشد حرکت‌ها روان‌تر خواهند بود و حرکت‌های سریع یا حرکت کلی تصویر از خود رد به جا نخواهند گذاشت که باعث طبیعی‌تر جلوه کردن آنها خواهد شد. هر چند حداقل ریفرش ریت لازم برای اجرای بازی‌ها 60 هرتز است ولی این روزها ریفرش ریت 144 هرتز بیشتر توصیه می‌شود. زمان پاسخ اگر 5 میلی ثانیه باشد برای اجرای بازی‌ها کافی است ولی نمایشگرهای گیمینگ زمان پاسخی بین 1 تا 3 میلی‌ثانیه دارند. 

نوع پنل به کار رفته در مانیتور نیز بسیار مهم است. در حال حاضر پنلIPS بهترین کیفیت و بهترین زاویه دید را در مقایسه با سایر پنل‌هایی که در مانیتورهای LCD به کار می‌روند (TN و VA) دارد. البته باید به این نکته هم توجه داشته باشید که نمایشگرتان طیف رنگ‌های sRGB را تا 100% پوشش دهد در غیر این صورت رنگ‌ها را آنطور که باید و شاید نشان نخواهد داد یا بهتر است بگوییم رنگ‌ها در آن جلوه‌ای را که باید داشته باشند ندارند انگار که روی آنها سایه افتاده باشد. جدول زیر مشخصات مانیتور مناسب برای بازی در حد معمول، حرفه‌ای و کاملا حرفه‌ای را نشان می‌دهد.

در رابطه با OLED‌ که در جدول بالا آمده باید بگوییم نمایشگرهایی که در آنها از فناوری OLED استفاده شده کیفیت تصویر بهتری در مقایسه با نمایشگرهایی با پنل IPS دارند و طیف رنگ‌های sRGB‌ را تا 125% پوشش می‌دهند ولی حداکثر ریفرش ریت در آنها 120 هرتز است که البته نزدیک به حرفه‌ای است. اگر کیفیت تصویر برایتان خیلی مهم است مانیتورهای OLED بیشتر نظرتان را جلب خواهند کرد.

حافظه ذخیره‌سازی

مستقیما در اجرای بازی نقشی ندارد ولی از یک جهت دارای اهمیت است و آن هم وقتی است که می‌خواهید بازی را باز کنید. وقتی روی آیکن بازی کلیک می‌کنید یک سری از فایل‌های بازی که در حین بازی دسترسی به آنها لازم است در حافظه رم بارگذاری می‌شوند. حال هر چقدر سرعت این بارگذاری بیشتر باشد بازی اصطلاحا سریعتر بالا خواهد آمد. حافظه‌های ذخیره‌سازی یا همان درایوهای SSD بین سه تا هفت برابر سریعتر از درایوهای HDD هستند و درایوهای SSD که رابط آنها NVMe‌ باشد بین 3 تا 16 برابر سریعتر از هارد SSD عمل می‌کنند که رابط آنها SATA‌ است. اگر بدانید سرعت انتقال اطلاعات در یک درایو SSD به 550 مگابایت در ثانیه می‌رسد احتمالا به سرعت درایوهای SSD با رابط NVMe‌ پی خواهید برد! 

برای اطلاع از مشخصات فنی درایوی که می‌خواهید خریداری کنید به جدول مشخصات فنی آن که معمولا در وبسایت سازنده همان درایو موجود است و اگر قصدتان خرید لپ تاپ است به جدول مشخصات لپ تاپ مراجعه کنید. اما در مورد حجم مناسب حافظه ذخیره‌سازی باید بگوییم برای بازی‌ها حداقل 512 گیگابایت است مخصوصا اینکه این روزها دیگر کمتر بازی درجه یکی را پیدا خواهید کرد که به کمتر از 40 گیگابایت فضای ذخیره‌سازی نیاز داشته باشد. بنابراین به طور معمول در چنین حافظه‌ای می‌توانید تا 12 بازی را نصب کنید. 

کیبورد و موس

همینکه در نام کیبورد یا موسی کلمه گیمینگ آمده باشد یا بدانید آن موس یا کیبورد برای گیمینگ است کفایت می‌کند. موس‌های گیمینگ دارای دقت بیشتری هستند که با واحد DPI سنجیده می‌شود و هر چند که گفته می‌شود برای عملکرد خوب در بازی‌ها دقت 1600 DPI نیز کافی است اما موس‌هایی هم هستند که دقت آنها از این هم بیشتر است و حتی به 4000 DPI هم می‌رسد. موس‌های گیمینگ نسبت به موس‌های معمولی امکانات بیشتری هم دارند. مثلا امکان اسکرول افقی در بعضی از آنها فراهم است و بیشتر آنها دارای دکمه‌های اضافه نیز هستند که می‌توانید آنها را به کارکردهای مختلفی در بازی اختصاص دهید مثلا می‌توانید یک دکمه را به پرتاب نارنجک اختصاص دهید یا دکمه دیگر را به تغییر سلاح‌ها. 

ضمنا باید بگوییم بیشتر موس‌های گیمینگ نه تنها وزن سبکی دارند و حرکت دادن آنها آسان است بلکه ارگونومیک نیز هستند یعنی مطابق با فیزیک کف دست ساخته شده و کاملا با آن سازگارند طوری که حتی در بازی‌های طولانی‌مدت نیز زیاد احساس خستگی در مچ دست‌تان نخواهید کرد. در مورد کیبوردهای گیمینگ باید بگوییم حداقل دارای دکمه‌هایی هستند که کار با آنها بسیار راحت است و مهم‌تر اینکه عکس‌العمل دکمه‌های آنها نسبت به کیبوردهای معمولی کمتر است. به عبارت دیگر مدت زمانی که از هنگام فشرده شدن یک دکمه تا نمایش اثر آن روی صفحه نمایشگر طول می‌کشد نسبت به کیبوردهای معمولی کمتر است و این یعنی عملکرد بهتر آنها در بازی‌ها به خصوص در بازی‌هایی که به عکس‌العمل‌های سریع نیاز است. 

کیبوردهای گیمینگ مثل بعضی از موس‌های گیمینگ دارای نورپردازی هم هستند (نور پشت‌زمینه کلیدها) که بعضا برای چهار قسمت مختلف کیبورد قابل‌تنظیم است. برخی از این کیبوردها دارای پدی در قسمت پایینی خود هستند که محلی برای تکیه دادن مچ دست است تا مچ در استفاده‌های طولانی‌مدت دچار خستگی مفرط نشود. همچنین اگر بتوانید کیبورد یا حداقل موس گیمینگ بیسیم تهیه کنید باز هم بهتر است چرا که این کیبوردها و موس‌ها با وجود قیمت بیشترشان آزادی بیشتری در حرکت به شما می‌دهند که بعضی مواقع در بازی‌ها لازم است و حداقلش این است که می‌توانید از موس یا کیبورد در هر حالتی استفاده کنید.

وبکم و اسپیکر

از وبکم در بازی‌ها فقط برای استریم بازی و ارتباط با گیمرهای دیگر استفاده می‌شود بنابراین کیفیت وبکمی که برای بازی است باید از یک وب کم معمولی بیشتر باشد. چنین وبکمی باید حداقل از کیفیت 1080p پشتیبانی کند، زاویه دید وسیعی داشته باشد و اگر با همین کیفیت بتواند با سرعت 60 فریم در ثانیه فیلمبرداری کند که چه بهتر! البته اگر وبکمی این مشخصات را داشته باشد قیمت آن هم به شکل قابل‌توجهی افزایش خواهد یافت. بسیاری از وبکم‌های باکیفیت موجود در بازار از کیفیت 1080p پشتیبانی می‌کنند ولی سرعت فیلمبرداری آنها با همین کیفیت 30 فریم در ثانیه است.  

در مورد اسپیکر باید بگوییم از آنجا که بیشتر گیمرها از هدفون یا هدست استفاده می‌کنند شاید اسپیکر آنقدرها در مرکز توجه آنها نباشد ولی به هر حال چه بخواهید از هدفون استفاده کنید چه اسپیکر، باید بدانید داشتن اُهم و امپدانس بالاتر در آنها به معنای کیفیت بهتر صدای آنهاست بنابراین بهتر است هنگام خرید به این دو مورد توجه کنید. اگر اسپیکر از فناوری Dolby Atoms پشتیبانی می‌کند به این معناست که قابلیت تولید صدای فراگیر را دارد و اگر دارای استاندارد Hi-Res Audio است از حداقل کیفیت صدایی در حد صدای سی‌دهای صوتی پشتیبانی می‌کند (سمپل ریت بالای 44.1 کیلوهرتز و بیت دپت بالای 16 بیت). 

سخن آخر

اگر بخواهیم به یک جمع‌بندی کلی در مورد آنچه تا به حال گفتیم برسیم باید بگوییم کامپیوتری که مشخصات زیر را داشته باشد هم برای اجرای بازی‌های جدید به اندازه کافی قوی است و هم قیمتی منطقی دارد (خیلی گران نیست):

 - پردازنده اصلی، نسل 12 یا بالاتر یا مشابه آن از بین پردازنده‌های AMD

- کارت گرافیک، حداقل GeForce RTX 3060 یا 3070 یا مشابه آن از بین کارت‌های گرافیک Radeon‌

-  نمایشگر، حداقل دارای پنل IPS باشد، زمان پاسخ آن بین 1 تا 3 میلی‌ثانیه باشد، ریفرش ریتی نزدیک به 140 هرتز داشته باشد و وضوح تصویری آن حداقل Full HD‌ باشد.

- حافظه ذخیره‌سازی، حداقل 512 گیگابایت و از نوع SSD