دلیل افزایش دمای CPU و روش جلوگیری آن

از آن جا که افزایش دمای CPU یا پردازنده در کامپیوتر بسیار مخرب و آسیب زننده به سیستم های کامپیوتری می باشد در این مقاله تلاش نمودیم تا با بررسی علل این افزایش دما در پردازنده و ارائه راه حل های برطرف شدن این مشکل به پرسش بسیاری از کاربران در این باره پاسخ دهیم. پیش از هر چیز بهتر است بدانیم حداکثر دمای استاندارد سی پی یو چقدر می باشد و این قطعه تا چه حد می بایست داغ شود تا آلارم افزایش دمای CPU فعال گردد؟ دمای استاندارد فعالیت CPU در بهترین حالت مابین 30 تا 40 درجه سانتیگراد است. البته درجه حرارت بعضی از پردازنده ها  تا 70 یا 80 درجه سانتیگراد نیز افزایش می یابد. هر قدر این درجه حرارت بالاتر رود، امکان ایجاد فشار به پردازنده و بنابراین آسیب به سیستم نیز افزایش می‌یابد. در ادامه به علل داغ شدن پردازنده و روش‌های پیشگیری از افزایش درجه حرارت آن خواهیم پرداخت. در ادامه با تاپ رایان همراه باشید.

CPU یا پردازنده چگونه خنک می شود؟

CPU یا پردازنده به قلب هر کامپیوتر اتلاق می گردد که قادر است در هر ثانیه میلیون‌ها عملیات محاسباتی را به انجام رساند. از دیگر بخش هایی که در سیستم های کامپیوتری سبب افزایش دما می-گردد پاور کامپیوتر است، اگرچه جهت برای خنک نمودن این حرارت تولیدی یک فن خنک کننده در آن تعبیه شده است. این فن‌های سبب افزایش عمر سیستم های کامپیوتری شده و احتمال آسیب رساندن این افزایش دما به کامپیوتر را می کاهند. در ادامه به چند مورد از انواع فن خنک کننده‌ پردازنده ها می پردازیم.

خنک کننده کانوکشن

یکی از مهم ترین فن های ترمودینامیکی که در قسمت پشتی پردازنده تعبیه شده است، فن کانوکشن نامیده می شود. این فن در واقع شیئی گرم است که قسمتی از گرمای خود را به مولکول‌های هوای اطراف خود انتقال می دهند و سبب سردتر شدن CPU می گردد. در اثر جریان هوا، مولکول‌های هوای گرم شده از این قسمت فاصله گرفته و جای خود را به هوای خنک  تر می دهند و مقدار گرمای بیشتری را به خود جذب می‌نمایند. این خنک کننده در واقع جریان هوا را حرکت داده و هوای مداوم و سردتر را در آن بخش ایجاد می‌نمایند و در نتیجه خنک سازی دستگاه را به مقدار زیادی افزایش می‌دهد.

هیت سینک یا گرماگیر

تراشه‌ها در پردازنده معمولا دمای بالایی داشته و در نتیجه تنها با کمک عبور جریان هوا از آن خنک نخواهند شد. هیت سینک بلوک یا قالبی از جنس آلومینیوم و یا سایر فلزهاست که جهت هدایت گرمایی طراحی گردیده است. قیمت پایینی هیت سینک صاف می باشد که علت این نوع طراحی آن برقراری بالاترین حد تماس با پردازنده است. در بخش بالایی آن نیز تعدادی تیغه‌ باریک تعبیه گردیده است که دارای کانال‌های هوا هستند. هیت سینک حرارت تولیدی جذب نموده و به تدریج این حرارت را تخلیه می نماید و بنابراین سبب ممانعت از افزایش حرارت پردازنده می‌شود.

سرعت متغیر

بیشتر فن‌های پردازنده امروزی از بخش کنترل سرعت متغیر برخوردارند. سنسورهای تعبیه شده در مادر برد این فن ها در موقع فعالیت سیستم ، درجه حرارت پردازنده را کنترل نموده و سبب می گردد خنک کننده با توجه به فعالیت آن و همچنین مقدار بار مصرفی، باعث زیاد یا کم شدن سرعت هدایت شود. با بر اساس کمپانی تولید کننده پردازنده و فن تعبیه شده در سیستم، این خنک کننده امکان دارد گاها کار خود را متوقف نموده و تنها در موقع انجام محاسبات فشرده شروع به چرخش نماید. در نتیجه اکثر کاربران در موقع اجرای برنامه‌های فشرده از قبیل طراحی‌ مهندسی و کامپیوتری و یا کار با نرم افزارهایی مانند ادیت ویدیو متوجه صدای فن سیستم می شوند. اما چنانچه در زمان فعالیت های معمولی و روزمره کامپیوتری از قبیل عمل تایپ و یا اجرای فایل های اکسل یا ورد صدای فعالیت فن شنیده شد، این ممکن است علامت وجود یک مشکل در سیستم باشد. حتی امکان وجود دارد که بد افزارهای مخرب بر روی کامپیوتر در حال فعالیت باشند.

فن های پربازده

امروزه مراحلی جهت افزایش بازدهی سیستم های خنک کننده  پردازنده عنوان گردیده اند که به بررسی آن ها می پردازیم. نخست می بایست به مرتبا قسمت خنک کننده و مخزن تولید حرارت را توسط یک ایر داستر فشرده تمیز نمایید. با انجام این عمل از تجمع یافتن گرد و غبار و همچنین جریان هوای گرم و تخریب موتور فن ممانعت به عمل می آید. به خاطر داشته باشید که حتماً می بایست سیستم خود را خاموش نموده و برای چند دقیقه صبر کنید تا پیش از غبار گیری اندکی سرد شود. این چند دقیقه به محافظت و نگهداری از فن پردازنده کمک نموده و به معنی تفاوت مابین افزایش عمر سخت افزار تولیدی یک شرکت با سابقه و سوختن زودهنگام قطعات این سیستم می باشد.

علائم افزایش درجه حرارت پردازنده کامپیوتر

افزایش بیش از حد دمای پردازنده‌، موضوع کم اهمیتی  نیست زیرا استفاده پی در پی از سیستمی که دائما دارای درجه حرارت بالاست می تواند باعث ایجاد آسیب دائمی به بخش های داخلی آن سیستم گردد. چنانچه رنگ پردازنده مرکزی از شدت درجه حرارت بالا قرمز شود، این دستگاه دچار آسیب دائمی شده است و تنها چاره آن تعویض قطعه می باشد. در این بخش علائم افزایش حرارت پردازنده مرکزی به اختصار برشمرده خواهند شد تا پیش از به وقوع پیوستن تخریب دائمی فن بتوان از این حالت پیشگیری نمود.

صدای فن

نخستین گام جهت آگاهی از اینکه آیا پردازنده سیستم شما دچار افزایش دما گردیده است یا خیر، گوش دادن به صدای فن سیستم است. اگر فن سیستم شما با دور تند ویراژ می دهد جای تامل دارد. در حالت عادی، فن‌های پردازنده روی سرعت‌های گوناگونی تنظیم شده‌اند. با افزایش درجه حرارت پردازنده مرکزی، این فن‌ها سریعتر شروع به چرخش می نمایند تا هوای گرم را سریعتر از پردازنده دور کرده و آنرا خنک کنند. در نتیجه چنانچه متوجه صدای غیر معمول چرخش فن سیستم خود شدید بخصوص زمانی که هیچ برنامه سنگینی فعالیت ندارد، آن را یک هشدار تلقی نمایید که نشانگر داغ شدن پردازنده می باشد.

کاهش سرعت فعالیت سیستم

از دیگر نشانه های واضح افزایش درجه حرارت CPU، هنگامی است که سیستم شما در انجام فعالیت-هایی که پیش از این خوب عمل می نمود اکنون کند شده است. مثلا، چنانچه متوجه شدید که برنامه هایی همچون ویرایشگر ویدیو و یا بازی های همیشگی اکنون کندتر لود شده و زمان زیادی برای بارگزاری آن ها صرف می شود، این احتمالا به مسدود شدن راه تنفس پردازنده شماست که CPU را وادار به بهینه سازی مصرف می نماید. این بهینه سازی مصرف پردازنده هنگامی رخ می دهد که افزایش درجه حرارت در این بخش آنقدر زیاد است که سیستم می بایست با فرکانس پایین‌تری عمل نماید تا حرارت تولیدی را   کاهش دهد. بنابراین سرعت فعالیت کمتر می گردد.

خاموش و روشن شدن های ناگهانی سیستم

امروزه CPUهای جدید طوری طراحی شده‌اند که در موقعیت افزایش زیاد درجه حرارت، به صورت اتومات خاموش می‌گردند. به طور معمول حداقل دمایی که یک پردازنده باید به آن حد برسد تا به طور خودکار خاموش گردد بسیار بالا می باشد. این حد دمایی در حدود 90 درجه سانتیگراد و یا بیشتر است. چنانچه در موقع اجرای یک نرم ‌افزار بخصوص، سیستم خاموش گردد این می تواند علامت افزایش بسیار زیاد دما در داخل کیس باشد. در این صورت توصیه می شود استفاده از سیستم را سریعا متوقف نموده و عیب‌ یابی را آغاز کنید. هر دفعه که پردازنده سیستم به آن حد دمایی بالا برسد، احتمال آسیب دائم آن نیز بیشتر می شود.

دلایل افزایش دمای پردازنده کامپیوتر چیست؟

چرا درجه حرارت CPU افزایش می یابد؟ پاسخ این است که CPU ها اغلب برای استفاده در دمای بالا طراحی گردیده اند و این که دمای آنها زیاد شود امری طبیعی می باشد. عملکرد پردازنده سیستم یا همان CPU توسط انتقال سیگنال‌های الکتریکی در میان ترانزیستورهای میکروسکوپی و یا مسدود نمودن آنهاست. هنگام انتقال برق از آن و یا مسدود شدن جریان در داخل این قطعه، انرژی الکتریکی به انرژی گرمایی تبدیل می‌گردد. اگرچه امکان دارد پردازنده ها در موقع انجام فعالیت های سنگین داغ شوند، ولی هنگامی که یک CPU در یک سیستم عادی داغ ‌شود، همیشه علامت وجود یک مشکل می-باشد. در ادامه به چند دلیل از علل افزایش دمای CPU لپ تاپ و کامپیوتر اشاره می نماییم.

گرد و غبار فراوان

وجود گرد و غبار یکی از دلایل افزایش دمای CPU می باشد. تمیز نمودن سیستم تاثیر بسیار زیادی در تنظیم دمای آن خواهد داشت. چنانچه فن سیستم با سرعت خیلی بالایی بچرخد توصیه می شود درب کیس کامپیوتر را باز نموده  و به پرد گیری بخش های داخلی آن بپردازید. گرد و غبار فراوان سبب مسدود شدن جریان هوا در خنک کننده کامپیوتر و تیغه‌های هیت سینک می‌گردد.

نخست برای لمس نمودن قطعات داخلی کیس، از طریق لمس جسمی فلزی که در ارتباط با زمین می-باشد، به تخلیه الکتریسیته ساکن بدن خود بپردازید تا از ایجاد مشکل در قطعات سیستم ممانعت نمایید. در گام بعدی با کمک هوای فشرده ای که از فاصله نیم متری دمیده می شود همه گرد و غبار پره‌های بخش های خنک کننده، پاور، مادربرد و تمامی قطعات تمیز می شود. در قسمت هایی که دسترسی به آنها مشکل می باشد، می توان از یک گوش پاک کن و الکل 90 درصد استفاده نمود. با این عمل از افزایش درجه حرارت پردازنده ممانعت می شود.

عدم فیکس شدن مناسب هیت سینک در جای خود 

در صورت استفاده از خمیر حرارتی CPU چنانچه درجه حرارت پردازنده پس از گذشت چند روز کاهش پیدا نکند، این احتمال وجود دارد که قطعه هیت سینک سیستم به طور درست در جای خود قرار نداشته باشد. در این حالت، تماس مستقیم با CPU برقرار نشده و این موضوع سبب افزایش دمای این بخش می گردد. جهت رفع این مسئله، به آسانی می توان قطعه هیت سینک را برداشته و مجددا بر روی CPU تعبیه نمایید. شایان ذکر است که می بایست اطمینان حاصل نمایید تا تیغه‌ها مطابق با نقاط نصب شده در اطراف پردازنده فیکس شوند. در گام بعدی توسط یک پیچ‌ گوشتی این قسمت را در جای خود تثبیت نمایید.

آسیب دیدگی فن پردازنده

از سایر علل افزایش دمای پردازنده کامپیوتر می‌توان به آسیب در قسمت فن CPU اشاره نمود. چنانچه CPU کامپیوتر داغ شده ولی در قسمت کیس آن گرد و غباری موجود نباشد، توصیه می گردد بررسی نمایید که آیا در حال چرخش می باشد یا نه. در غیر این حالت می بایست خنک کننده سیستم خود را تعویض نمایید.

دلایل افزایش دمای CPU در کامپیوتر

در صورت آلودگی پردازنده به بد افزارها فشار زیادی به این قسمت وارد شده که خود سبب کند شدن سرعت سیستم شما می شود. بعضی از بد افزارهای مخربی که سبب داغ شدن CPU می‌شوند در ادامه نام برده شده اند:

• ویروس‌ها (سبب آلودگی سیستم، ویروس‌های فایل و ماکرو)
•  تروجان‌ ها از قبیل (Backdoor، روت کیت، بهره اکسپلویت و انواع دیگر)
• کرم‌های کامپیوتری (سبب درگیر شدن ایمیل، اینترنت، شبکه)
• راه حل برطرف نمودن مشکل افزایش دمای UCP 

در این بخش چند راه برطرف نمودن افزایش دمای CPU بررسی می گردد. چنانچه پردازنده شما بیش از اندازه داغ شود، روش های زیر پیشنهاد می گردد.

ورود هوای تازه و تمیز به کیس کامپیوتر 

فن های نوع ورودی، علیرغم فن‌های کشنده (Exhaust fans) فن‌های ورودی هوای خنک را از خارج دستگاه دریافت نموده و به درون کیس می دمند. این فن‌ها می بایست به صورتی تعبیه شوند که بیشترین جریان هوا را دریافت نمایند. با تعبیه فن‌های ورودی و خروجی در روبروی هم، هوای خنک وارد بخش هایی می‌گردند که حداکثر گرما را ایجاد می نمایند و پیش از آنکه که بخش داخلی کیس داغ شود، هوای داغ خارج می‌گردد.

تهویه مناسب برای سیستم 

بهتر است کامپیوتر شما در جایی قرار بگیرد تا هوا به خوبی به درون آن جریان یابد. چنانچه سیستم رومیزی داشته باشید، کیس آن را نزدیک دیوار نگذارید تا مانع تنفس و تهویه هوا نشود. هرگز نباید کیس را نزدیک به مواردی مانند رادیاتور و یا دریچه هوای گرم قرار دهید زیرا باعث افزایش دمای پردازنده می گردد. چنانچه لپ تاپ داشته باشید نیز جهت رفع مشکل افزایش دمای سی پی یوی آن هرگز دریچه‌های خروج هوا را مسدود نکنید. مثلا قرار دادن لپ تاپ برروی تشک سبب می گردد تا لپ تاپ در تشک فرو رفته و بنابراین باعث افزایش دمای پردازنده آن می شود؛ خصوصا اگر لپ تاپ در حال اجرای برنامه های سنگین باشد و گرما ایجاد نماید، ولی قادر به جابجایی هوای گرم نباشد.

 تعویض خمیر حرارتی یا سیلیکونی 

جهت رفع مشکل افزایش بیش از حد دمای پردازنده، می بایست خمیر حرارتی یا سیلیکونی آن را تعویض نمایید. خمیر حرارتی ماده ای است که شکاف میان CPU و هیت سینک را پر نموده و بنابراین سبب انتقال حرارت می گردد. فعالیت یک پردازنده فاقد خمیر حرارتی مانند رانندگی با خودرویی فاقد روغن بوده و حادثه ای که در صورت عدم توجه به نشانه های هشدار دهنده واضح از قبیل چراغ چک موتور رخ می دهد نیز واضح بوده و چیزی به جز آسیب فوری به موتور آن نیست.