مادربرد چه برای گیمینگ باشد و چه برای کارهای دیگر، یکی از اساسی ترین و مهمترین قطعات کامپیوتر ها محسوب میشود. این مادربرد است که مشخص میکند سیستم شما میتواند از چه سخت افزارهایی و با چه سرعت، ظرفیت و پهنای باندی باید کار کنند. در این میان یکی از حساس ترین کاربری ها، گیمینگ است. به دلیل تنوع بسیار گسترده در بازار ما قصد داریم تا تفاوت مادربرد گیمینگ با مادربرد معمولی را به صورت کامل برای شما بیان کنیم تا بتوانید خیلی راحتتر و بهتر برای خرید آن اقدام کنید. به طور کلی تفاوت مادربرد گیمینگ با معمولی در نوع سخت افزاری که پشتیبانی میکند، سرعت، طراحی و زیبایی آن است. به طوری که در یک مادربرد گیمینگ تک تک نیازهای گیمینگ باید بررسی شده و بر اساس آن باید انتخاب شود. برای اینکه تفاوت مادربرد معمولی با مادربرد گیمینگ را بشناسیم، بهتر است ابتدا یک تعریف از هر دو اینها داشته باشیم.
مادربرد چیست؟
همانطور که در مقدمه مقاله اشاره کردیم مادربرد از اساسیترین اجزای یک سیستم بشمار میرود. این قطعه مداری الکتریکی است که بخشهای مختلف یک کامپیوتر مانند CPU، RAM، کارت گرافیک، هارد دیسک، اسلاتهای توسعه، منبع تغذیه و… بهطور مستقیم روی آن نصب میشوند و همچنین بخشهای بسیار کاربردی و مهم BIOS نیز در آن قرار گرفتهاند. لازم به ذکر است که مادربرد در دو نوع یکپارچه و غیر یکپارچه به بازار عرضه میشود.
سیستم عامل BIOS نرمافزاری دائمی است که روی مادربرد نصب شده است. این نرمافزار اجازه تنظیم و آزمایش عملکردهای اولیه سختافزار سیستم به ما میدهد و به عنوان پشتیبانی برای بارگذاری سیستم عاملهای مختلف مانند ویندوز، مک، لینوکس و غیره عمل میکند.
برای مطالعه بیشتر و آشنایی با برند گیگابایت در زمینه تولید مادربرد مقاله بهترین مادربرد گیگابایت را مطالعه فرمایید.
بهطور خلاصه مادربرد وظیفه دارد شبکه بزرگراهها را برای انتقال اطلاعات در کل سیستم پیدا کند. جدا از این دادههای دیجیتال خام، این شامل اطلاعاتی بهصورت سیگنالهای الکترونیکی است که اجزای گوناگون سیستم شما برای برقراری ارتباط از طریق گذرگاههای داده مدیریت شده توسط چیپست یا CPU استفاده میکنند.
مادربرد بزرگ شامل ۶ تا ۱۴ لایه فایبرگلاس، قطعات اتصال مسی و صفحات مسی برای جداسازی برق و سیگنال است. سایر اجزا از طریق اسلاتهای توسعه به مادربرد اضافه میشوندف که شامل سوکتهای CPU، ماژولهای حافظه داخلی دوگانه، PCI، PCIe و … است.
وظیفه مادربرد چیست و چرا سیستم به آن نیاز دارد؟
وظیفه اصلی مادربرد، پشتیبانی از تمام اجزای تشکیل دهنده سیستم شما است. به زبان سادهتر اگر آن را با بدن انسان مقایسه کنید، مادربرد همانند ستون فقرات، سیستم عصبی و سیستم گردش خون یکپارچه است. بهطور فیزیکی از اجزای گوناگون مانند ستون فقرات پشتیبانی میکند و یا مانند یک سیستم عصبی به عنوان یک مرکز کنترل عمل میکند.
مهم نیست که CPU، RAM، کارت گرافیک و دستگاههای ذخیرهسازی اطلاعات چقدر سریع هستند، آنها خود یک نوع سخت افزار موجود در سیستم هستند. به همین دلیل است که برای تبدیل آن به یک ماشین کار به پلتفرمی نیاز دارید که همه اجزا را در یک واحد سیستم بکار ببرد و تحت یک مدیریت متحد کند. تمام این عملکرد مادربرد وظیفه مادربرد است.
همچنین علاوه بر اسلاتهای داخلی، برای اتصال قطعات اصلی، کانکتورهایی برای اتصال دستگاههای خارجی و لوازم جانبی نیز روی مادربرد لحیم میشوند. پس مادربرد همچنین تمام دستگاهها را در یک رایانه کاملا کاربردی ادغام میکند.
در آخر لازم است به این نکته جالب نیز اشاره کنیم که مادربرد وظیفه فراهم کردن صدای کامپیوتر را نیز بر عهده دارد، زیرا به کارت صدا نیز اتصال دارد.
برای مشاهده محصولات مرتبط : مادربرد گیگابایت
مادربرد چه اندازه و شکلی دارد؟
اندازه مادربردها FORM FACTOR نامیده میشود و شما باید آگاه باشید که فریب ابعاد آنها را نخورید و مادربردها را به عنوان مرجع ظرفیت آنها در نظر بگیرید، زیرا توجه داشته باشید که اندازه مادربردها مستقل از قدرت آنها است. اما بهطور کلی معروفترین سایز مادربرد عبارتند از: Micro-ATX، ATX و Mini-ITX
● ATX - 30.5cm x 24.4cm
● Micro-ATX - 24.4cm x 24.4cm
● Mini-ITX - 17cm x 17cm
همانطور که از ابعاد فیزیکی قابل دریافت است، تفاوت بزرگی در اندازه، بین هر سه FORM FACTOR مادربرد مشاهده میشود.
تفاوتهای مادربرد گیمینگ و مادربرد معمولی
مادربردهای گیمینگ و معمولی هر دو از لحاظ ظاهری شبیه به هم هستند، اما تفاوتهای اساسی در زیر قاب انها است. مادربرد گیمینگ برای استفاده گیمینگ طراحی شده است و از قابلیتها و ویژگیهایی برخوردار است که در مادربرد معمولی به چشم نمیآیند. در این بخش به تفاوتهای این دو نوع مادربرد اشاره میکنیم تا ببینیم چه فاکتورهایی باعث میشود این دو مادربرد از هم متفاوت باشند. این فاکتورها عبارتند از:
● پشتیبانی CPU
مادربرد باید از یک CPU که بتواند سرعت اجرای سریعی برای مدیریت برنامههای پیشرفته داشته باشد پشتیبانی کند. به همین دلیل مادربرد گیمینگ پتانسیل پشتیبانی از CPUهای آنلاک شده را دارد که مادربرد معمولی همچین قابلیتی ندارد. CPU آنلاک شده به مدلی گفته میشود که قفل افزاینده کلاک آن باز شده باشد. این طراحی قابلیت اورکلاک را برای سیستم فراهم میکند که طی آن نرخ کلاک واحد پردازنده با سرعتی بالاتر از آن سرعتی که برایش قرار گرفته شده اجرا میشود. لازم به ذکر است که اورکلاک زمانی مفید است که برنامههای بسیاری بهطور همزمان در حال اجرا هستند مخصوصا برنامههایی که نیاز به انرژی مضاعف دارند. ولی در مقابل اورکلاک میتواند خطرناک هم باشد، چون ممکن است باعث داغ شدن بیش از حد سیستم شود، پس در اینصورت است که مادربرد باید توانایی کافی برای پشتیبانی از گرمای ایجاد شده از اورکلاک را داشته باشد. در نهایت نیز به این نتیجه میرسیم که مادربرد بازی این ویژگی را کاملا دارا است.
● پشتیبانی از RAM
همانطور که همه ما میدانیم وظیفه RAM نگهداری از اطلاعاتی است که سیستم شما برای کار به آن نیاز دارد. پس طبیعی است سیستمی که RAM بالاتری دارد میتواند دادههای بیشتری را مدیریت میکند و در عین حال سریعتر اجرا میکند. مادربرد میتواند مقدار بالایی از RAM را در یک زمان مدیریت کند. مادربرد معمولی تا ۱۶ گیگابایت رم را پشتیبانی میکند که این مقدار برای مادربرد گیمینگ بین ۳۲ تا ۶۴ گیگابایت است. اکثر بازیها نیاز به حداقل رم ۸ گیگابایت دارند. پس در نتیجه مادربرد سیستم شما باید به قدری قدرت داشته باشد که از عهده این حجم از داده برآید.
● سیستم خنککننده
نکته مهمی که باید بدانید این است که هر مادربرد یک سیستم خنک کننده دارد. خنککنندههای هوایی بهصورت فن در همهی مادربردهای معمولی هستند. فن میتواند برای تولید هوای خنک و جریان هوا درون کیس یک انتخاب هوشمندانه باشد ولی نکته حائز اهمیت این است که باید بهطور مرتب آن را چک کنید تا مطمئن شوید که گرد و غبار روی آن وجود ندارد تا باعث از کار افتادگی کیس شود. در طرف مقابل اغلب در مادربرد گیمینگ از خنککننده آبی استفاده میشود. یک CPU قدرتمند و کارت گرافیک های حرفهای گرمای زیادی تولید میکنند و نیاز به قدرت بیشتری برای مهار این گرما داریم. به همین دلیل است که در مادربردهای گیمینگ از خنککنندههای آبی استفاده میشود زیرا این خنککنندهها قدرت بیشتری در مهار گرمای تولید شده در کیس دارند.
● قابلیت افزایش تعداد قطعات
مادربرد گیمینگ معمولا دارای اسلاتهای PCI-E بیشتری نسبت به مادربردهای معمولی هستند تا بتوان قطعات بیشتر و متنوعتری را به آسانی در سیستم نصب و استفاده کرد. کارت گرافیکهای بزرگ که ممکن است به تنهایی جلوی اسلاتهای کناری خود را بگیرند یا کارتهای شبکهی حرفهای قطعا با مادربرد گیمینگ بهتر عمل میکنند. همچنین باید بدانید مادربرد گیمینگ پورتهای SATA بیشتری نسبت به مادربرد معمولی دارد تا بتواند هارد درایو یا حافظه SSD بیشتری روی سیستم نصب کرد.
● اسلات کارت گرافیک
پس از اینکه درباره قابلیت افزایش تعداد قطعات صحبت کردیم در این بخش میخواهیم درباره اسلات کارت گرافیک صحبت کنیم. در ابتدا باید بدانیم همه مادربردها دارای اسلات کارت ویدئو هستند. اگرچه پردازنده گرافیکی اختصاصی روی مادربرد میتواند مفید باشد اما همیشه پیشنهاد میشود که یک ویدئو کارت هم به آن اضافه کنید. زیرا این کارت توان گرافیکی سیستم را تا حد زیادی افزایش میدهد. لازم به ذکر است مادربرد معمولی دارای اسلات AGP است که میتواند از پهنای باند امتداد یافته بین عملکردهای خواندن و نوشتن پشتیبانی کند. بیشتر کارتهای AGP میتوانند تا ۲۶۷ مگابایت بر ثانیه را بخوانند. همچنین قدرتمندترین مدلهای AGP میتوانند سرعت خواندن را تا ۲.۱۳۳ گیگابایت بر ثانیه پشتیبانی کنند.
در ادامه باید اضافه کنیم مادربرد گیمینگ از PCI Expree X16 یا فرمت PCIe پشتیبانی میکند که این تکنولوژی میتواند سرعتهای ۴ گیگابایت بر ثانیه را در عملیات خواندن و نوشتن کنترل و مدیریت کند. پس در نتیجه این میزان برای استفاده گیمینگ و پلی بک ویدیوها و سایر محتواهای HD کافی بنظر میرسد. توصیه نهایی ما به شما این است که هنگام خرید مادربرد به دنبال مادربردی باشید که از PCIe Express X16 پشتیبانی میکند.
● صدای قدرتمندتر
مدت زیادی از رونق کارتهای صدا در بازار کامپیوترهای معمولی و گیمینگ میگذرد. در مقابل مادربردها به قدری پیشرفت کردهاند که onboard روی خود مادربرد کارت صدا با کیفیت بالا نصب شده است. ولی نکته مهمی که باید توجه کنید این است که همین کارت صدای onboard که روی مادربرد است بین مادربردهای مختلف ویژگیهای گوناگونی دارند. مادربردهای گیمینگ از لحاظ پشتیبانی از کیفیت و قدرت صدا نسبت به مادربردهای معمولی بسیار حرفهایتر و قدرتمندتر هستند و برای پردازش صداهای غنی در بازیها به مراتب بهتر عمل میکنند.
همچنین لازم است اشاره کنیم که یک DAC یا مبدل دیجیتال به آنالوگ میتواند در هر نوع مادربرد گیمینگ و معمولی وجود داشته باشد، ولی احتمالا آن را بیشتر مادربرد گیمینگ پیدا کنید. این مبدل وظیفه تبدیل سیگنالهای دیجیتال به سیگنالهای ساده آنالوگ که خواندن آن برای افراد سادهتر است. خازنهای مناسب برای موفقیت سیستم صوتی مادربرد ضروری است.
● طراحی و زیبایی
اولین تفاوتی که در مادربردهای گیمینگ با معمولی به چشم میآید، ظاهر متفاوت این بردها نسبت به مدلهای معمولی است که باعث میشود مادبردهای گیمینگ از مدل معمولی متمایز باشند. در واقع این قطعه هم مانند سایز تجهیزات گیمینگ به شکلی طراحی شده است که به شما حس بازی را منتقل کند. اغلب مادربردهای گیمینگ دارای تم قرمز و مشکی هستند که حس خاصی را به کاربران منتقل میکنند. این تفاوتها صرفا به رنگ خلاصه نمیشود بلکه طراحی آنها تفاوت زیادی با مدل معمولی دارند.
معمولا اینگونه است که لوگوها و طرحهای زیبا روی هیت سینکهای بردهای اصلی حک میشوند. برای مثال در مادربردهای گیمینگ ایسوس بر روی هیت سینک مادربرد طرح زیبای استریکس قرار داده شده است که همین طراحی خاص باعث انتقال حس گیمینگ به کاربر میشود. جالب است بدانید در مادربردهای جدید سازندگان سلیقه بیشتری به خرج داده و با نورپردازی در این قطعات زیبایی را بیشتر کرده اند.
ممکن است این موضوع برای کاربران عادی عجیب باشد که چرا مادربردی که قرار است داخل یک کیس فلزی باشد در این حد زیبا و طراحی خاصی داشته باشد؟ پاسخ به این سوال بسیار آسان است. لازم است بدانید اکثر کیسهای گیمینگ پنل شفاف دارند که قطعات را کاملا آشکار میسازد. به همین دلیل است که طراحی زیبا و منحصر بفرد داشتن برای قطعات سختافزاری بسیار مهم است. همین طراحیها باعث ایجاد تمایز در بین مادربردهای گیمینگ و مادربرد معمولی میشود.
● قابلیت اورکلاک
در این که همه قطعات را میتوان به نحوی اورکلاک کرد، شکی در آن نیست. اما این کار در دنیای امروز بسیار فرق کرده و اورکلاکینگ از یک کار هیجان انگیز به یک ضرورت تبدیل شده است.
یکی از تفاوت های اصلی مادربرد های گیمینگ این است که به شما انواع قابلیت های اورکلاک کردن روی پردازنده و رم را به راحتی میدهد. یعنی نیازی نیست برای اورکلاک کردن کار سخت و پیچیده ای انجام دهید. با نرم افزار های اختصاصی و بایوس مادربرد با چند کلیک ساده میتوانید کارایی سیستم را چند برابر کنید. ولی مادربرد های معمولی اصلا قابلیت از پیش تعریف شده ای برای اورکلاک کردن ندارند. مگر اینکه یک کاربر بسیار حرفهای باشید و با روشهای سنتی بخواهید اورکلاک انجام دهید.
● بایوس
مادربردهای گیمینگ از جدیدترین BIOS یا UEFI استفاده میکنند که رابط کاربری آنها بسیار گرافیکی و پیشرفته است. بدین ترتیب یک کاربر میتواند خیلی راحت به گزینه های مختلف آن دسترسی داشته و آن را مطابق نیاز خود تنظیم کند.در مادربرد های معمولی از BIOS ساده تری اسفتاده میشود که معمولا امکانات ضروری و پایه ای را در خود دارند. همچنین در آنها خبری از رابط گرافیکی نیز نیست.
● پورتها و اتصالات
در مادربرد ها گیمینگ تقریبا هر پورت و اتصالاتی که فکرش را بکنید، در تعداد بالا دارد. از پورت های بیرونی متعدد مانندUSB ها در نسخه های مختلف گرفته تا Thunderbolt و … وجود دارند. از آن طرف شما در این مادربرد ها میتوایند تعداد زیادی انواع حافظه داخلی HDD، SSD و M.2 را با سرعت های باور نکردی نصب و استفاده کنید. سایر پورت ها هم مانند PCIe نیز به تعداد در آنها وجود دارد، زیرا برخی از کارت گرافیک ها به چند ردیف از این اسلات ها همزمان نیاز دارند.اما در مادربرد های معمولی همه چیز به اندازه ضروری وجود دارد. به عنوان مثال شما دیگر آن چنان پورت خروجی USB نخواهید داشت، و یا حداقل تعداد اسلات رم و PCIe برای شما در نظر گرفته شده است.
نتیجه گیری
مادربردهای گیمینگ و معمولی از نظر امکانات، عملکرد و طراحی تفاوت های زیادی با یکدیگر دارند. مادربرد های گیمینگ با ویژگی هایی مانند قابلیت اورکلاکینگ پیشرفته، خنک کنندگی پیشرفته، پشتیبانی از قطعات سخت افزار های بروز، مدرن و قدرتمند، امکانات ارتباطی بسیار زیاد عرضه میشوند که در مادربرد های معمولی هیچ یک از این قابلیت ها را نمیتوانید مشاهده کنید. مادربرد ها گیمینگ برای این طراحی شدهاند که شما بازی ها را با رفرش ریت و فریم ریت بالا اجرا کرده و از روان و بی عیب و نقص بودن لذت کامل ببرید. این مادربرد ها برای کارهای سنگین و حرفه ای طراحی شده و می توانند مقاومت و طول عمر بسیار بالاتری داشته باشند. اما سوال مهم این است که آیا فقط گیمرها باید مادربرد گیمینگ بخرند؟ خیر، مادربردهای گیمینگ تنها مختص گیمرها نیستند. هر چند که به ظاهر این مادربردها برای گیمرها طراحی شدهاند، اما هر کاربر حرفهای که به دنبال استفاده از قطعات سخت افزاری بسیار قدرتمند باشد، میبایست از این مادربرد ها استفاده کند.
بدین ترتیب استفاده از یک مادربرد گیمینگ میتواند پایداری و قدرت سختافزاری بالای کیس شما را کاملا تضمین کرده و خیال شما را از بابت همه چیز راحت کند. اگر به دنبال خرید بهترین مادربردهای گیمینگ خود هستید، همین حالا وارد فروشگاه تاپ رایان شده و از منوی قطعات، مادربرد را انتخاب کرده و روی مادربرد گیمینگ کلیک کنید. در این صفحه شما بهترین مادربردهای گیمینگ موجود در بازار را میتوانید مشاهده کرده و بر اساس بودجه و نیاز خود یکی را انتخاب کنید. همچنین میتوانید برای خرید بهتر، با کارشناسان و مشاورین ما در تماس باشید.
برای گیم مادربرد معمولی هم میتونید بگیرید اما پرفورمنسی که مادربرد گیمینگ ارائه میده خلی متفاوت هست با مادربرد معمولی