وقتی برای تهیه یک پردازنده به بازار مراجعه میکنید، با انواع و اقسام پردازندههای اینتل و AMD مواجه میشوید که علاوه بر مشخصات CPU یکسری مشخصات هم تحت عنوان GPU دارند. به طور کلی اکثر پردازندههایی که در حال حاضر تولید میشوند، واحدهای GPU یا همان گرافیک را نیز در خود دارند. بجز چند سری مانند سری F در Core i، و باز هم سری F در Ryzen AMD و یکسری مدلهای خاص دیگر، بقیه پردازندهها گرافیک یکپارچه داشته و با خیال راحت میتوانید روی آنها حساب کنید. در این مقاله به صورت کامل درباره انواع پردازنده گرافیک دار با شما صحبت میکنیم.
پردازنده های گرافیک دار یکپارچه (Integrated)
در گذشته تمام کامپیوترها برای نمایش تصویر نیازمند کارت گرافیک های مستقل بودند که حتما باید به صورت جداگانه تهیه شده و در اسلات خودشان قرار میگرفتند. این کارتهای گرافیک همیشه هزینههای زیادی را برای مصرفکننده به همراه داشتند تا اینکه در سال 1990 کامپیوترها به خانهها راه پیدا کردند.
اینجا بود که مدیران مارکتینگ شرکتهای بزرگ خیلی زود متوجه شدند که باید کامپیوترها را تا میتوانند ارزانتر و کارآمدتر تولید کنند. این شد که اولین فکر گرافیک یکپارچه در ذهن توسعهدهندگان جرقه زده شد. در آن زمان تکنولوژیهای دیجیتال و پروسسورها به شدت در حال پیشرفت بوده و بسیاری از محصولات غیر کامپیوتری در حال کوچک شدن و یکپارچه شدن بودند. مهندسان این نظریه را مطرح کردند که چرا گرافیک را داخل CPU قرار دهیم؟
این شد که چند سال بعد شرکت اینتل چپهای گرافیکی با عنوان Intel Graphic Media Accelerator که در بازار آن را Intel GMA نیز هنوز میشناسیم، ساخت و این امکان را به تولید کنندگان مادربردها میداد تا آن را مستقیم روی مادربرد نصب کنند.
همین شد که مهندسان ثابت کردند که میشود بدون کارت گرافیک های دست و پاگیر هم پردازش گرافیکی را کوچک و مقرون به صرفه کرد. اما این واحد گرافیکی روی مادربرد فقط به درد تماشای محتواهای روزمره و اداری میخورد و زیاد توان بالایی نداشت، یعنی فقط کار راهانداز بود! اما در اوایل سال 2008 AMD تصمیم گرفتد تا به جای تولید یک چیپ گرافیکی مستقل و آنبرد، واحد گرافیک را داخل CPU ببرند. بدین ترتیب بخش بزرگی از پردازش گرافیک را CPU نیز میتوانست به بهترین شکل و با سرعت بالاتر انجام دهد. اما سال بعد Intel نیز وارد میدان شد.
در ادامه تاریخ معرفی و ویژگیهای کلی پردازنده گرافیک دار را با هم یک نگاهی داشته باشیم.
- در سال 2008 برای اولین بار در تاریخ، شرکت AMD اولین گرافیک یکپارچه را با عنوان AMD Radeon HD Graphics در پردازنده های سری APU تولید کرد.
- سال 2009، اولین نسخه گرافیک یکپارچه با عنوان Intel HD Graphics معرفی شده و با ردازندههای سری Clarkdale و Arrandale عرضه شد، اما این گرافیک چندان قوی نبوده و فقط کار راهانداز بود، اما از Intel GMA بسیار بهتر بود.
- در سال 2013 به دلیلی استقبال و نیاز بیشتر کاربران، اولین نسخه Intel Iris Graphics معرفی شد که با پردازندههای نسل Haswell عرضه شده و برای کاربران خانگی، اداری و نیمهحرفهای بسیار مناسب بود.
- در همان سال 2013، این گرافیک کمی پیشرفتهتر و حرفهای تر شده و به نام Intel Iris Pro Graphics اینبار معرفی شده و گرافیک بسیار پیشرفتهتری داشته و eDRAM را برای اولین بار در خودش داشت. این پردازنده گرافیک دیگر کاربران حرفهای را هدف قرار داده بود.
- چند سالی گذشت و در سال 2017 شرکت اینتل نسخه کاملا بهبود یافته سری HD خود را با عنوان Intel UHD Graphics را معرفی کرد که کاملا قویتر و بهتر از نسخه قبلی بوده و این بار میتوانست محتوای HD را برای کاربر پردازش کند. این نسخه اولین بار روی پردازندههای Coffee Lake یا همان نسل 8 اینتل معرفی شد و به خوبی میتوانست تمام نیازهای کاربران خانگی، روزمره و اداری را به صورت کامل برطرف کند.
- در همان سال یعنی 2017، شرکت AMD گرافیک انقلابی خود را با نام AMD Radeon Vega Graphics معرفی کرد که روی پردازندههای قدرتمند Ryzen عرضه شده و کاملا میتوانستند برای گیمینگ و کارهای حرفهای ولی سبکتر از گرافیکهای حرفهای بازار، کار کنند.
- در سال 2018 شرکت AMD به خاطر استقبالی که از نسخه قبلی شد، این بار حرفهای ترین و جدیدترین گرافیک یکپارچه خود را با عنوان AMD Radeon RX Vega 11 معرفی کرد که عملکرد آن به کارتهای گرافیک مستقل بسیار نزدیک بوده و همچنان آنها را در پردازندههای Ryzen 5 و Ryzen 7 استفاده میکند.
- اما در سال 2020، شرکت اینتل، حرکت جدید با عنوان Intel Iris Xe Graphics زد که کلا بازی را به طور کامل عوض کرده و رقیب جدی سی پی یو AMD شد. این گرافیک در حال حاضر، حرفهای ترین گرافیک یکپارچه شرکت اینتل است که برای کارهای حرفهای و حتی بازیهای جدید از آن استفاده میشود. (البته برای بازیهای سنگین باید تنظیمات Medium و LOW ست شوند.)
بدین ترتیب ما شاهد عرضه پردازنده گرافیک دار بسیار با کیفیت هستیم که هدف آنها کاربران خانگی، اداری و روزمره است.
بیشتر بخوانید : پردازنده های مناسب اورکلاک
معرفی انواع پردازنده با گرافیک
به طور کامل تمام پردازنده گرافیک دار هر دو برند اینتل و AMD را به همراه نسل پردازندهها و نوع گرافیک داخلی آنها را در جدول زیر برای شما مشخص کردیم.
برند | سری پردازنده | نسل | نوع گرافیک داخلی |
Intel | Core i3, i5, i7, i9 | نسل دوم (Sandy Bridge) | Intel HD Graphics 2000/3000 |
نسل سوم (Ivy Bridge) | Intel HD Graphics 2500/4000 | ||
نسل چهارم (Haswell) | Intel HD Graphics 4200/4600/5000/5200 | ||
نسل پنجم (Broadwell) | Intel HD Graphics 5300/5500/6000/6100 | ||
نسل ششم (Skylake) | Intel HD Graphics 510/530 | ||
نسل هفتم (Kaby Lake) | Intel HD Graphics 610/630 | ||
نسل هشتم (Coffee Lake) | Intel UHD Graphics 610/630 | ||
نسل نهم (Coffee Lake Refresh) | Intel UHD Graphics 630 | ||
نسل دهم (Comet Lake/Ice Lake) | Intel UHD Graphics 620/630 یا Intel Iris Plus Graphics | ||
نسل یازدهم (Tiger Lake) | Intel Iris Xe Graphics | ||
نسل دوازدهم (Alder Lake) | Intel UHD Graphics 770/730 | ||
نسل سیزدهم (Raptor Lake) | Intel UHD Graphics 770/730 | ||
AMD | Ryzen با پسوند "G" | نسل اول (Ryzen 2000G) | AMD Radeon Vega Graphics |
نسل دوم (Ryzen 3000G) | AMD Radeon Vega Enhanced Graphics | ||
نسل سوم (Ryzen 4000G) | AMD Radeon Vega 6/7/8/11 | ||
نسل چهارم (Ryzen 5000G) | AMD Radeon Vega 7/8 | ||
APU (A4, A6, A8, A10) | Kaveri | AMD Radeon R4/R5/R7 Graphics | |
Godavari | AMD Radeon R5/R6/R7 Graphics |
بدیت ترتیب اکثر پردازندههای روز دنیا گرافیک را در خود دارند.
برای مطالعه بیشتر : دمای مناسب GPU برای اجرای بازیهای سنگین در لپ تاپ
کدام سی پی یو گرافیک دار نیست؟
به طور کلی تمام پردازنده های اینتل و AMD که با پسوند "F" همراه هستند، اصلا گرافیک ندارند و شما باید هنگام خرید به آنها توجه کنید. برای مثال Intel Core i7-12700F یا Intel Core i3-14100F در اینتل و AMD Ryzen 7 8700F یا AMD Ryzen 5 8400F در AMD شامل این موضوع میشوند.
این نوع پردازندهها بسیار قدرتمند بوده و هدف سازنده آنها این بوده که کاربری که از این مدلها استفاده میکند، حتما بسیار حرفهای بوده و قطعا یک کارت گرافیک را تهیه میکند، به همین دلیل هزینه تولید پردازنده را با حذف گرافیک کم کرده است. جدای از پردازندههایی که روی سیستمهای اداری، خانگی و گیمینگ نصب میشوند، سری پردازندههای قدرتمند Xeon اینتل که برای سرورها یا کلا ورک استیشنها عرضه میشود هم گرافیک ندارند. چون اصولا یک سرور اصلا نیازی به گرافیک نداشته و با ریموت از راه دور میتوان آن را مدیریت کرد.
جمع بندی
به طور کلی 99% از همه سی پی یو ها، پردازنده گرافیک دار هستند و فقط مدلهای خاصی که با پسوند F در اینتل و AMD به همراه سری Xeon به هیچ وجه گرافیک داخلی ندارند. پس هنگام خرید پردازنده حتما به این نکته باید دقت کنید.