دیباگر مادربرد چیست؟

گاهی اوقات در حال استفاده از کامپیوتر خود هستید که ناگهان از کار می‌افتد. گاهی اوقات ممکن است در ابتدا کمی دلسرد شوید و شاید هم خودتان کیس را باز کرده و داخل آن را نگاهی می‌اندازید ولی مشکل را پیدا نمی‌کنید. در این شرایط کیس را به یک مرکز خدمات کامپیوتر می‌فرستید تا عیب را فورا برطرف کند. آیا تابحال به این فکر کردید که متخصص تعمیرات کامپیوتر از کجا متوجه مشکل می‌شود؟ جدای از تجربه، این متخصصان با استفاده از ابزارهای خاصی عمل دیباگ مادربرد را انجام می‌دهد. نام این ابزار، دیباگر مادربرد است.

اما دیباگر مادربرد چیست؟ دیباگر مادربرد یک وسیله سخت‌افزاری است که روی کیس نصب و راه‌اندازی می‌شود،‌ سپس متخصص بر اساس دیتایی که از آن دریافت می‌کند متوجه منشا مشکل گردیده و آن را برای شما برطرف می‌کند.

پس دیباگر مادربرد یک وسیله بسیار مهم و حیاتی برای یافتن عیب در مادربرد است که می‌تواند به خوبی دقیقا مشخص کند که ممکن است اشکال از چیپست‌ها،‌ رم، پردازنده، کارت گرافیک، ولتاژ‌ها و هر چیزی که به صورت عادی و بدون تعویض کردن تشخیص آن دشوار است می‌باشد.

معرفی کامل دیباگرهای سخت‌افزاری PCI/PCIe

دیباگر‌ها یک برد الکترونیکی مانند کارت‌ صدا هستند که با فرم‌های PCI یا PCIe‌ به روی مادربرد متصل شده و روی آنها LED‌ سون سگمنت یا یک صفحه LCD قرار دارد. زمانی که مادربرد روشن می‌شود، دیباگر با نمایش کدهایی خطا را به ما نشان می‌دهد. کدهای خطای دیباگرها بسیار دقیق بوده و هیچ خطایی در آنها مشاهده نمی‌شود. دیباگرهای سخت‌افزاری انواع مختلفی دارند. 

انواع دیباگرهای سخت‌افزاری

دیباگرها انواع بسیار مختلفی دارند که هر کدام وظیفه بررسی قسمت‌های خاصی را بر عهده دارند. برای درک بهتر شما ما انواع دیباگرها را در ادامه بررسی خواهیم کرد. 

دیباگرهای منطقی

اولین نوع دیباگرها، نوع منطقی است. در نوع منطقی سیگنال‌های دیجیتال ارسال شده از قطعات دیجیتالی و منطقی مادربردها مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. بدین ترتیب این دیباگرها ارتباط بین هر یک از قطعات دیجیتالی را با یکدیگر بررسی کرده و سیگنال‌های منطقی کل مادربرد را رصد می‌کنند. برای مثال اگر یکی از چیپست‌ها یا پورت‌های ورودی/خروجی دچار مشکل باشد، دیباگر منطقی می‌تواند سیگنال‌های مربوطه را بررسی کرده و ناهنجاری‌ها را شناسایی کند. این ابزار به تکنسین‌ها کمک می‌کند تا دقیقا بفهمند کدام بخش از مدار دیجیتال مادربرد دچار مشکل شده است. 

دیباگرهای باس

یکی از مهمترین قسمت‌های یک مادربرد مسیر باس است. پهنای باند باس باعث می‌شود تا اطلاعات بسیار سریع‌تری و بهتر بین قطعات تقسیم شوند. به طور کلی ما 5 نوع باس در مادربرد داریم:

1. باس سیستم که وظیفه انتقال داده‌ها بین پردازنده، رم و چیپست‌های مادربرد را بر عهده دارد.
2. باس حافظه که به صورت اختصاصی داده‌ها را بین پردازنده و رم تبادل می‌کند.
3. باس گرافیک که وفظه انتقال داده‌های GPU و رم را بر عهده دارد.
4. باس مانیتور هم وظیفه انتقال تصویر به مانیتور را برعهده دارد.
5. باس I/O که وظیفه آن تبادل دیتا بین تمام دستگاه‌های ورودی خروجی با پردازنده را برعهده دارد.

بدین ترتیب دیباگر باس تمام این 5 مسیر را مورد بررسی قرار داده و آدرس‌ها،‌ داده‌ها و سیگنال‌های کنترلی را مشخص می‌کند. اگر ارتباط بین اجزای مختلف مادربرد دچار مشکل شود، دیباگرهای باس می‌توانند این مشکلات را شناسایی و تجزیه و تحلیل کنند. به عنوان مثال اگر کارت گرافیک یا کارت صدا به درستی کار نکند، دیباگر باس با توجه به اشکال در باس مربوطه موضوع را پی‌برده و گزارش خواهد داد.

برای آموزش بیشتر شما : آموزش تعویض چیپ مادربرد

دیباگرهای میکروکنترلرها

در تمام مادربردها چیپست‌هایی هستند که به آنها می‌کروکنترلر گفته شده و هر کدام وظیفه کنترل بخش‌های مختلفی را بر عهده دارند. آنها اساسا واحدهای پردازش کوچک و یکپارچه‌ای هستند که می‌توانند دستورات را اجرا و سیگنال‌ها را پردازش و ورودی‌ها و خروجی‌ها را کنترل کنند.

میکروکنترلرها معمولا وظیفه کنترل قسمت‌های زیر را دارند:

• کنترل پاور
• تنظیمات BIOS
• کنترل فن
• کنترل نورپردازی RGB
• مدیریت دستگاه‌های جانبی 

دیباگرهای میکروکنترلر می‌توانند با بررسی داده‌ها و عملکرد میکروکنترلرها، مشکل را به راحتی پیدا کنند.

دیباگرهای حافظه

دیباگرهای حافظه برای شناسایی و رفع مشکلات مربوط به حافظه‌های متصل به مادربرد استفاده می‌شوند. روش کار آنها بدین شکل است که ابتدا بر روی حافظه اطلاعاتی را نوشته و فراخوانی می‌کنند. بدین ترتیب می‌توانند تشخیص دهند که رم مشکل دارد یا خیر.

دیباگرهای اسیلوسکوپ

اسیلوسکوپ‌ یکی از ابزارآلات بسیار دقیق آزمایشگاه الکترونیک است که دارای یک صفحه نمایش،‌ تنظیمات خاص و ورودی است. کار آن نمایش شکل موج‌ها و اندازه آنها است. این دیباگرها می‌توانند به تکنسین‌ها کمک کنند تا مشکلات مربوط به ولتاژ، فرکانس و زمان‌بندی سیگنال‌ها را در مادربرد شناسایی کنند. به عنوان مثال، اگر مدارهای تغذیه مادربرد دچار مشکل شود، اسیلوسکوپ می‌تواند شکل موج ولتاژها را نمایش داده و ناهنجاری‌ها را نشان دهد، که به تکنسین‌ها کمک می‌کند تا ریشه مشکل را پیدا کنند. 

بدین ترتیب هر یک از دیباگرهایی که در این بخش به آنها اشاره کردیم به نوبه خود برای تشخیص عیب‌های خاص مادربرد استفاه می‌شوند و ابزارهای بسیار مهم برای تشخیص منبع ایراد به شمار می‌روند.

اما اصلی‌ترین نوع دیباگر، نوع PCI / PCIe‌ است که بر روی اسلات‌ مادربرد نصب شده و با دادن شماره کد نوع عیب را مشخصی می‌کند.

مراحل اتصال دیباگر PCI / PCIe‌ دیباگر مادربرد چیست؟

برای استفاده صحیح از دیباگر باید به شکل درست و اصولی نصب و راه‌‌اندازی شود. برای شروع باید مراحل زیر را طی کنید.

1. سیستم را به طور کامل خاموش کرده و کابل برق را نیز جدا کنید.
2. یکی از درب‌های کیس که امکان دسترسی به داخل را می‌دهد را باز کنید.( معمولا درب سمت چپ شما می‌باشد.)
3. بر اساس نوع دیباگری که دارید، یک اسلات PCI یا PCIe‌ را خالی کرده و دیباگر را متصل کنید. کمی دیباگر را فشار دهید تا محکم سر جای خودش قرار بگیرد.
4. کابل برق را متصل کرده و کیس را نیز روشن کنید.
5. زمانی که دیباگر روشن شود، به شما یک کدی اعلام می‌کند.

جهت آموزش و راهنمایی بیشتر شما : چگونه مدل مادربرد خود را تشخیص دهیم؟

بررسی کدهای خطا و تفسیر آنها

زمانی که دیباگر شروع به کار می‌کند،‌ ممکن است کدهای خطای مختلفی به شما نشان دهد که در جدول زیر

استفاده از دیباگر مادربرد می‌تواند به طور قابل توجهی فرآیند تشخیص و رفع مشکلات سخت‌افزاری را هم بسیار ساده کرده و هم از هزینه‌های دیگر و سعی و خطا کاملا جلوگیری کند. داشتن دیباگر بسیار ارزشمند بوده و به شما این امکان را می‌دهد تا به صورت کاملا حرفه‌ای مشکلات احتمالی کامپیوتر خود و دوستان را فورا تشخیص دهید.