بررسی مادربورد Z790

در بالا برخی از مزایای مادربوردهای Z790 را ذکر کردیم اما دقت داشته باشید که هر مادربورد Z790 الزاما از تمام موارد فوق پشتیبانی نمی‌کند یعنی ممکن است مثلا فقط از رم DDR4 پشتیبانی کند یا یکی از پورت‌های Thunderbolt 4.0 یا USB 4.0 را نداشته باشد. بهترین راه برای اطلاع از مشخصات کامل نه تنها مادربوردهای Z790 بلکه هر مادربوردی مراجعه به صفحه مشخصات آن مادربورد در وبسایت‌های فروشگاهی یا وبسایت سازنده همان مادربورد است. در آنجا می‌توانید چک کنید که آیا مادربورد دارای مزایای فوق هست یا نه. اما بیایید کمی بیشتر در مورد این مزایا بدانیم.

مزایای مادربورد Z790

برخی از مزایای مادربوردهای Z790 عبارتند از:

•  پشتیبانی از پردازنده‌های نسل دوازدهم و سیزدهم اینتل
•  امکان نصب حافظه رم DDR5 
• برخورداری از پورت تاندربولت 4.0
• برخورداری از شیار PCI-E 5.0 برای نصب کارت‌ گرافیک قدرتمند با رابط PCI-E 5.0 
• برخورداری از شیار M.2 NVMe PCI-E 5.0 برای نصب درایوهای SSD با رابط NVMe PCI-E 5.0 با سرعت بالاتر در انتقال اطلاعات

پشتیبانی از پردازنده‌های نسل دوازدهم و سیزدهم اینتل

از آنجا که مادربوردهای Z790 دارای سوکت LGA 1700 هستند امکان نصب پردازنده‌های نسل دوازدهم و سیزدهم اینتل در آنها وجود دارد و این یعنی سیستمی که مادربورد آن Z790 است بدون شک سیستمی قدرتمند حداقل از لحاظ پردازش است. همانطور که شاید بدانید پردازنده‌های اینتل از نسل دوازدهم به بعد دارای دو سری هسته شده‌اند؛ یکی هسته‌های کاربردی و دیگری هسته‌های موثر. هسته‌های کاربردی سرعت بالاتری دارند و در اجرای بازی‌ها و برنامه‌های گرافیکی سنگین از آنها استفاده می‌شود اما مصرف برق بالاتری هم دارند. در مقابل، پردازنده‌های موثر سرعت کمتری دارند و برای اجرای پروسه‌های ویندوز یا برنامه‌های سبک‌تر از آنها استفاده می‌شود و مصرف کمتری هم دارند.

یکی از مزایای وجود دو نوع هسته در کنار هم آن است که وقتی پردازنده یک بازی یا برنامه گرافیکی سنگین را اجرا می‌کند تمام قدرت پردازش هسته‌های کاربردی به اجرای بازی یا برنامه گرافیکی اختصاص خواهد یافت و لذا بازی یا برنامه بهتر اجرا خواهد شد چرا که اجرای پروسه‌های ویندوز یا برنامه‌هایی که در پشت‌زمینه در حال اجرا هستند به عهده هسته‌های موثر است اما پردازنده‌ فاقد هسته‌های موثر یا به عبارت دیگر فقط یک نوع هسته دارند بخشی از توان هسته‌ها حین اجرای بازی‌ها و برنامه‌های سنگین به انجام کارهایی همچون مدیریت پروسه‌های ویندوز یا برنامه‌های در حال اجرای دیگر اختصاص می‌یابد و لذا هسته‌ها از تمام پتانسیل خود در اجرای بازی‌ها و برنامه‌های سنگین نمی‌تواننده بهره ببرند.

مادربرد ایسوس Motherboard Asus TUF Gaming Z790 PLUS WIFI D5مشاهده کالا

امکان نصب حافظه رم DDR5

در حال حاضر سریعترین و کم‌مصرف‌ترین حافظه‌های رم در بازار حافظه‌های رم DDR5 هستند. رم‌های DDR5 می‌توانند سرعتی بین 4000 تا 8000 مگاهرتز داشته باشند در حالی که سریعترین رم DDR4 سرعتی در حد 3200 مگاهرتز دارد که یعنی سرعت رم DDR5 در بدترین حالت 800 مگاهرتز از سرعت سریعترین رم DDR4 بیشتر است. حالا خودتان مقایسه کنید اگر رم DDR5 سرعتی در حد 8000 مگاهرتز داشته باشد اختلاف تا کجاست! از طرفی ظرفیت هر ماژول رم DDR4 می‌تواند حداکثر 64 گیگابایت باشد در حالی که این مقدار برای هر ماژول رم DDR5، 512 گیگابایت است. این یعنی اگر چهار ماژول رم DDR5 با این ظرفیت را در یک سیستم نصب کنید 2 ترابایت حافظه رم خواهید داشت!

البته باید بگوییم حافظه‌های رم DDR5 با چنین سرعت‌ها و ظرفیت‌هایی حتی در بازارهای جهانی نیز به ندرت یافت می‌شوند. در حال حاضر حافظه‌های رم DDR5 موجود در بازار ایران حداکثر سرعتی در حد 6400 مگاهرتز و حداکثر ظرفیتی در حد 32 گیگابایت رم (به ازای هر ماژول) دارند و امکان نصب حداکثر 128 گیگابایت رم کامپیوتر را برای شما فراهم می‌آورند. این در حالی است که حتی 16 یا 32 گیگابایت حافظه رم DDR4 هم برای اجرای جدیدترین بازی‌ها و برنامه‌های گرافیکی سنگین کافی است و از طرف دیگر فراموش نکنید که حداکثر سرعت حافظه‌های رم DDR4 در حال حاضر 3200 مگاهرتز یعنی نصف آن سرعتی است که حافظه‌های رم DDR5 موجود در بازار دارند.

سازگاری حافظه رم DDR5 با مادربورد Z790

دلیل آنکه حافظه‌های رم DDR5 با بالاترین ظرفیت و سرعت فعلا در بازار موجود نیستند جدید بودن این رم‌هاست و به احتمال زیاد طی سال‌های آینده شاهد ورود حافظه‌های رم DDR5 با سرعت و ظرفیت بالاتر نیز خواهیم بود. چیزی که در اینجا مهم است آن است که قبل از خرید رم DDR5 حتما به صفحه مشخصات مادربورد Z790 که می‌خواهید بخرید بیاندازید و ببینید آیا از رم DDR5 پشتیبانی می‌کند یا خیر و اگر می‌کند از چه سرعت‌هایی. بعد از آن می‌توانید حافظه رمی را خریداری کنید که از لحاظ نوع و سرعت با مادربوردتان سازگاری داشته باشد. توجه داشته باشید که جلوی برخی از سرعت‌ها ممکن است کلمه OC را ببینید که مخفف اورکلاک است و به این معناست که مادربورد از آن سرعت‌ها نیز در حالت اورکلاک (استفاده از حافظه رم بیش از سرعت آن) نیز پشتیبانی می‌کند اما اصل کار همان سرعت پایه است که باید چک کنید.

برخورداری از پورت تاندربولت 4.0

نه تمام مادربوردهای Z790 اما بسیاری از آنها دارای پورت تاندربولت 4.0 هستند که سازگار با USB 3.2 و USB 4.0 است یعنی می‌توانید دستگاهی را که دارای پورت USB 3.2 (نوع C) یا USB 4.0 است مستقیما به پورت تاندربولت 4.0‌ متصل کنید. پورت تاندربولت 4.0 دارای مزایایی است که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سرعت انتقال اطلاعات پورت تاندربولت 4.0 دو برابر پورت USB 3.0 نوع C  است. 
• با پورت تاندربولت 4.0 می‌شود شبکه ایجاد کرد یعنی دو یا چند کامپیوتر را به یکدیگر از طریق این پورت متصل کرده و به منابع آنها دسترسی داشت درست مثل زمانی که آنها را با پورت LAN به یکدیگر متصل می‌کنید.
• پورت تاندربولت قابلیت انتقال صدا و تصویر را نیز دارد و لذا می‌تواند جای پورت HDMI را هم بگیرد. (قابلیت نمایش ویدیوهای 4K و حتی 8K را هم دارد)
• از پورت تاندربولت برای شارژ دستگاه‌های خارجی نیز می‌توان استفاده کرد (مثل پورت USB 3.0 نوع C)

برخورداری از شیار PCI-E 5.0

بسیاری از مادربوردهای Z790 دارای یک پورت PCI-E 5.0 (x16) هستند که در آن می‌توان یکی از کارت‌های گرافیک قدرتمند GeForce RTX از سری 40 را نصب کرد. این کارت‌ها دارای رابط PCI-E 5.0 هستند و در شیار PCI-E 5.0 هم نصب می‌شوند. همانطور که می‌دانید سرعت انتقال اطلاعات در شیار PCI-E 5.0 دو برابر شیار PCI-E 4.0 است و این یعنی تبادل اطلاعات با پردازنده اصلی سریعتر انجام گرفته و بازی یا برنامه‌های گرافیکی سنگین هم سریعتر اجرا خواهند شد. البته باید بگوییم کارتی هم که رابط آن PCI-E 4.0 باشد قابلیت نصب در شیار PCI-E 5.0 را دارد اما سرعت آن در حد همان PCI-E 4.0 باقی خواهد ماند. 

برخورداری از شیار M.2 NVMe PCI-E 5.0

شیارهای M.2 NVMe PCI-E برای نصب حافظه SSD با رابط NVMe PCI-E هستند که سرعت‌شان از درایوهای SSD با رابط SATA بیشتر است. در واقع این بستگی به نسخه شیار M.2 NVMe PCI-E دارد. اگر نسخه آن 3.0 باشد سرعتش پنج برابر، اگر 4.0 باشد سرعتش هشت برابر و اگر 5.0 باشد سرعتش بیست برابر سرعت یک شیار M.2 SATA یا اتصال‌دهنده (کانکتور) SATA 3.0 خواهد بود که محل نصب درایوهای SSD با رابط SATA هستند. البته هنگام خرید درایو SSD با رابط PCI-E NVMe باید به نسخه آن نیز توجه کنید چون اگر مثلا نسخه آن 4.0 باشد و آن را در شیار M.2 NVMe PCI-E 5.0 نصب کنید سرعتش روی همان نسخه 4.0 تنظیم خواهد شد.

در حال حاضر در تعداد معدودی از مادربوردهای Z790 از شیار M.2 NVMe PCI-E 5.0 استفاده شده اما بیشتر این مادربوردها به طور قطع دارای شیار M.2 NVMe PCI-E 4.0 هستند که همانطور که در بالا گفتیم سرعتش در انتقال اطلاعات هشت برابر شیارهای M.2 SATA یا کانکتورهای SATA است که محل نصب درایوهای SSD با رابط SATA هستند. برای اطلاع از اینکه مادربورد موردنظرتان دارای شیار M.2 NVMe PCI-E 5.0 هست یا خیر می‌توانید به صفحه مشخصات مادربورد در وبسایت سازنده‌اش مراجعه کنید. 

مادربرد ایسوس Motherboard Asus Prime Z790 P WIFI DDR5مشاهده کالا

آیا مادربوردهای Z790 برای گیمینگ مناسبند؟

به طور قطع بله! شاید دلیلش را تا به حال خودتان حس زده باشید. این مادربوردها از جدیدترین پردازنده‌های اینتل یعنی پردازنده‌های نسل دوازدهم و سیزدهم پشتیبانی می‌کنند؛ امکان نصب حافظه رم DDR5 در آنها وجود دارد که در حال حاضر سریعترین حافظه رم موجود در بازار است؛ امکان نصب قوی‌ترین کارت‌های گرافیک شرکت انویدیا یعنی کارت‌های GeForce RTX از سری 40 در آنها وجود دارد (البته به شرط داشتن شیار PCI-E 5.0) و بالاخره اینکه امکان نصب درایوهای SSD با رابط NVMe PCI-E 4.0 در آنها وجود دارد که سرعت‌شان هشت برابر درایوهای SSD با رابط SATA است و البته همانطور که در بالا گفته شد در حال حاضر تعداد کمی از مادربوردهای Z790 دارای شیار M.2 NVMe PCI-E 5.0 هستند که می‌توان در آنها درایوهای SSD با رابط NVMe PCI-E 5.0 و سرعتی بیست برابر درایوهای SSD با رابط SATA نصب کرد.

یک خبر خوب!

شاید با تمام مواردی که در بالا ذکر شد فکر کنید قیمت یک مادربورد Z790 هم باید خیلی زیاد باشد اما باید بگوییم خیر! الزاما اینطور نیست. مثلا مادربورد Asus Prime Z790-P را در نظر بگیرید. این مادربورد از پردازنده‌های نسل دوازدهم و سیزدهم اینتل و همچنین حافظه رم DDR5 پشتیبانی می‌کند، دارای شیار PCI-E 5.0 برای نصب جدیدترین کارت‌های گرافیک است و همچنین شیارهای مربوطه برای نصب درایوهای SSD با رابط NVMe PCI-E 4.0 را دارد؛ با این مشخصات، این مادربورد کاملا مناسب گیمینگ حرفه‌ای و حتی اجرای سنگین‌ترین برنامه‌های گرافیکی و مهندسی است در حالی که قیمت آن چیزی در حد مادربورد گیمینگ اقتصادی است یعنی چیزی بین 250 تا 260 دلار. این در حالی است که قیمت مادربوردهای Z790 که مخصوص گیمینگ هستند (مادربوردهای Maximus و ROG Strix) دو تا سه برابر قیمت این مادربورد است.

پیشنهاد تاپ رایان (مادربورد Z790)

اگر قصد خرید مادربورد Z790 را دارید مادربوردهای زیر می‌توانند انتخاب‌های خوبی برای شما باشند (قیمت‌ها از بالا به پایین افزایش می‌یابد).

• مادربورد Asus Prime Z790-P
• مادربورد GigaByte Z790 Gaming X
• مادربورد Asus ROG Strix Z790 E
• مادربورد Asus ROG Maximus Z790

سخن آخر

مزیت بزرگ مادربوردهای Z790 پشتیبانی از آخرین فناوری‌هاست در حالی که قیمت آنها در حد و حدود مادربوردهای دیگر است. این یعنی می‌توان مادربورد Z790 با قیمتی کاملا مقرون به صرفه پیدا کرد که از لحاظ کارایی در حد مادربوردهای سری‌های دیگر با قیمتی بیشتر است. در واقع پشتیبانی آنها از آخرین فناوری‌ها باعث نشده قیمت‌شان با مادربوردهایی که یک یا دو مدل قدیمی‌تر هستند تفاوت فاحشی داشته باشد و همین آنها را تبدیل به انتخابی شیرین برای بسیاری از کاربران کرده است.